Οφείλω να παραδεχτώ ότι δεν συνηθίζω να πηγαίνω συχνά στην εκκλησία. Είμαι από εκείνους που προτιμούν να επιλέγουν – έστω και τις ελάχιστες φορές που συμβαίνει αυτό – το πότε θα πάω κάπου, το πού και αν θα προσευχηθώ, αν θα αισθανθώ δέος προς τα θεία ή εάν θα θελήσω να εξομολογηθώ τις...αμέτρητες αμαρτίες μου.
Σε μία από αυτές τις ελάχιστες επισκέψεις μου βρέθηκα στο εσωτερικό ενός κτίσματος με αδιευκρίνιστες αρχιτεκτονικές καταβολές. Κάτι μεταξύ εκκλησίας και μοναστηριού. Αυτή είναι η ιερά μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών στις Μηλιές του Πηλίου.
Οι ιστορικές μαρτυρίες λένε ότι πρόκειται για το παλαιότερο και σημαντικότερο κτίσμα του χωριού. Το πότε ακριβώς οικοδομήθηκε παραμένει άγνωστο, σίγουρα όμως συνέβη αρκετούς αιώνες πριν, αν σκεφτεί κανείς ότι ανακαινίστηκε το 1741. Ελλείψει αρχιτεκτονικών στοιχείων στο εξωτερικό, που να θυμίζουν ορθόδοξο λατρευτικό χώρο, το συγκεκριμένο μοναστήρι – εκκλησία παρουσιάζει άλλο ένα παράδοξο. Αυτή τη φορά στο εσωτερικό του.
Μπαίνοντας, περίμενα ότι θα αντικρίσω τις γνωστές ορθόδοξες τοιχογραφίες και αναπαραστάσεις αγίων, χερουβείμ ή άλλων εκκλησιαστικών συμβόλων. Έπεσα έξω όμως. Γιατί μπαίνοντας στο εσωτερικό της μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών είδα κάτι που σε καμία περίπτωση δεν περίμενα.
Αγιογραφίες με ιδιαίτερη τεχνοτροπία και χαρακτήρα. Που σε τίποτα δεν θύμιζαν μια κοινή εκκλησία. Μεταξύ τους ο Άγιος Χριστόφορος με μορφή προβάτου. Η εικόνα του Αγίου Σισώη - ο οποίος είναι σημαντικός άγιος των Χριστιανών Κοπτών της Αιγύπτου - μπροστά στο υποτιθέμενο λείψανο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Οι τοιχογραφίες του πρόναου παρουσιάζουν το δικό τους... ανορθόδοξο χαρακτήρα, ενώ ο χώρος συμβολίζει την είσοδο των κατηχουμένων στην Εκκλησία. Ο ζυγός της Δικαιοσύνης, η είσοδος στον Παράδεισο, το ποτάμι της Κόλασης και ο παμφάγος Άδης, καθώς και ο Ζωδιακός Κύκλος προσαρμοσμένος στον κύκλο της ανθρώπινης ζωής. Μεταξύ τους και ο Βελζεβουήλ, γνωστός ως Βελζεβούλ, προσωποποίηση του κακού, το οποίο άλλωστε είναι κομμάτι της ανθρώπινης παρουσίας στη γή. Σαν μια πάλη του καλού με το κακό. Του Θεού με το Διάβολο. Σε ένα από τα δεκάδες γραφικά χωριά του Πηλίου.
Στο εξωτερικό της, η μονή δεν μοιάζει με χώρο λατρείας κάτι που μόνο τυχαίο δεν είναι. Αν σκεφτεί κανείς ότι φτιάχτηκε στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, θα καταλάβει ότι σε καμία περίπτωση δεν έπρεπε να γίνεται αντιληπτός από τον εχθρό, ο ρόλος και το περιεχόμενο του κτιρίου.
Παράθυρα δεν υπάρχουν, εκτός από ελάχιστα τοποθετημένα πολύ ψηλά, κοντά στη στέγη, για να μην είναι ορατό το εσωτερικό. Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο, που δείχνει πόσο καλά... καμουφλαρισμένη ήταν η μονή, είναι οι 12 τρούλοι που σχηματίζονται στο εσωτερικό. Τίποτα δεν προδίδει την παρουσία τους πριν μπει κανείς στο κύριο μέρος του ναού.
Η μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ελληνική επανάσταση. Άλλωστε, η πένα του ιστορικού κατέγραψε ότι εδώ, στις 8 Μαΐου του 1821, ο Άνθιμος Γαζής ύψωσε το λάβαρο της Ελληνικής Επανάστασης, το οποίο βρίσκεται σήμερα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του χωριού.
Οι Μηλιές βρίσκονται μόλις 28 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Βόλου. Περνώντας τις ελικοειδείς στροφές του βουνού, φτάνει κανείς στο γραφικό χωριό με τα παραδοσιακά πηλιορείτικα σπίτια με στέγες από πέτρα Καρύστου. Στην κεντρική πλατεία του χωριού ίσως θα πρέπει να ρωτήσει κανείς για να βρει τη μονή των Ταξιαρχών, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται σε εμφανές σημείο. Η όψη της μπορεί να ξεγελάει – γι' αυτό φτιάχτηκε άλλωστε -, αλλά η είσοδος στο εσωτερικό, μόνο ψευδαισθήσεις δεν προκαλεί. Μια πινακοθήκη μεγάλης ιστορικής σημασίας θα βρεθεί μπροστά στα μάτια, όλων όσων περάσουν το κατώφλι της ιστορικής αυτής μονής...
