Οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν προκλήσεις σχετικά με τους παραδοσιακούς τρόπους διεξαγωγής των ένδικων διαδικασιών. Είναι επίσης κοινά παραδεκτό ότι παρέχουν μέσα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της ευελιξίας και της άνεσης για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη – τα δικαστήρια, τους αντιδίκους αλλά και τους μάρτυρες.
Ειδικότερα, η βιντεοδιάσκεψη είναι ένα εργαλείο με πολλές δυνατότητες στο πλαίσιο της ΕΕ κα των κρατών μελών της.
Στην ευρωπαϊκή διαδικτυακή πύλη για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη (e-Justice), τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να συνεργαστούν για την προώθηση της χρήσης των βιντεοδιασκέψεων και την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών.
Η βιντεοδιάσκεψη εντάσσεται στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο και τηρεί τις δικονομικές εγγυήσεις που ισχύουν σε επίπεδο Ε.Ε.
Σε διασυνοριακές υποθέσεις, η επικοινωνία μεταξύ των δικαστικών αρχών των διαφόρων κρατών μελών έχει μεγάλη σπουδαιότητα.
Η βιντεοδιάσκεψη αποτελεί μία μέθοδο απλούστευσης αυτού του είδους της επικοινωνίας, καθώς προσφέρει στα δικαστήρια μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τον χρόνο και τον τρόπο διεξαγωγής της εξέτασης μαρτύρων και εμπειρογνωμόνων από άλλα κράτη μέλη.
Επίσης, για τους μάρτυρες και τους εμπειρογνώμονες μπορεί να είναι πιο εξυπηρετικό, καθώς μπορούν να καταθέσουν χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψουν.
Στην περίπτωση μαρτύρων που έχουν π.χ υποστεί εκφοβισμό, η βιντεοδιάσκεψη μειώνει το άγχος που προκαλεί μια αίθουσα δικαστηρίου.
Φυσικά, διερμηνεία μπορεί να παρασχεθεί και για τη βιντεοδιάσκεψη, όπου είναι αναγκαία.
Το νομοθετικό πλαίσιο
Υπάρχουν πολυάριθμες δυνατότητες για τη διοργάνωση διασυνοριακών βιντεοδιασκέψεων βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως όσον αφορά τη διεξαγωγή των ακροάσεων των μαρτύρων, των εμπειρογνωμόνων ή των θυμάτων μέσω βιντεοδιάσκεψης.
Ενδεικτικά αναφέρονται:
- Η σύμβαση για την αμοιβαία δικαστική συνδρομή επί ποινικών υποθέσεων μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 10).
- Κανονισμός του Συμβουλίου για τη συνεργασία μεταξύ των δικαστηρίων των κρατών μελών κατά τη διεξαγωγή αποδείξεων σε αστικές ή εμπορικές υποθέσεις (άρθρο 10 παράγραφος 4 και άρθρο 17 παράγραφος 4).
- Οδηγία του Συμβουλίου για την αποζημίωση των θυμάτων εγκληματικών πράξεων (άρθρο 9 παράγραφος 1).
- Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών (άρθρα 8 και 9 παράγραφος 1).
Τα κράτη μέλη συμφωνούν ότι πρέπει να συνεχιστεί το έργο που αποσκοπεί στη διευκόλυνση της διεξαγωγής των βιντεοδιασκέψεων. Για το σκοπό αυτό και όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο, στο μέλλον θα ενταχθούν και άλλα εργαλεία στην ευρωπαϊκή διαδικτυακή πύλη για την ηλεκτρονική δικαιοσύνη (e-Justice).
Ειδικότερα, τα μελλοντικά σχέδια ενδεχομένως θα περιλαμβάνουν:
- συνδέσμους προς τη νομοθεσία της ΕΕ και των κρατών μελών που ρυθμίζει τη χρήση της βιντεοδιάσκεψης
- ενιαία πληροφόρηση σχετικά με όλα τα δικαστήρια με δυνατότητες βιντεοδιάσκεψης στα κράτη μέλη
- εργαλεία για την πρακτική διευθέτηση των βιντεοδιασκέψεων
- συνδέσμους προς εθνικές οδηγίες ή εγχειρίδια, εφόσον υπάρχουν
- σελίδα με παραδείγματα βιντεοδιάσκεψης σε διασυνοριακές διαδικασίες και συλλογή βέλτιστων πρακτικών
- πληροφορίες σχετικά με την κατάρτιση και διαδικτυακά μαθήματα
- σύνδεσμο προς τις διασυνδεδεμένες βάσεις δεδομένων διερμηνέων
Χρύσα Τσιώτση
Δικηγόρος
