Έχει το τατουάζ πνευματικά δικαιώματα;

Η τέχνη του τατουάζ έχει διαδοθεί πολύ στις μέρες μας και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, όχι μόνο ως μία μορφή τέχνης, αλλά και ως νομικό ζήτημα.

Εάν κάποιος θέλει, για παράδειγμα, να σβήσει το τατουάζ του, μπορεί ο καλλιτέχνης να τον εμποδίσει επικαλούμενος το γεγονός πως είναι δική του εργασία και μόνο εκείνος έχει δικαίωμα να το σβήσει ή ακόμη και να το τροποποιήσει;  Επίσης, ένα άλλο θέμα που μπορεί να προκύψει είναι τί θα συμβεί εάν το τατουάζ επιδειχθεί δημοσίως, όπως σε ένα τηλεοπτικό έργο, χωρίς την άδεια του καλλιτέχνη, τί γίνεται;

Εάν κάποιος άλλος αντιγράψει το ίδιο τατουάζ σ' άλλον καλλιτέχνη, τι γίνεται; Πολλά σχετικά νομικά ερωτήματα μπορεί να υπάρξουν.

Βέβαια η νομική αντιμετώπιση του τατουάζ και του εάν τυγχάνει προστασίας υπό το πρίσμα των πνευματικών δικαιωμάτων διαφέρει από χώρα σε χώρα. Έτσι π.χ στην Αμερική, έχει αναπτυχθεί η σχετική προβληματική για την προστασία των τατουάζ υπό καθεστώς πνευματικών δικαιωμάτων, όπως και κάθε άλλης μορφής τέχνης, ώστε αν τα δικαιώματα αυτά παραβιαστούν, ο εκάστοτε δημιουργός να είναι σε θέση να αξιώσει αποζημίωση.

Σύμφωνα με άλλο σκεπτικό, το τατουάζ είναι μισθωμένη εργασία, όπου ο καλλιτέχνης λειτουργεί απλώς ως μέσο για την υλοποίηση της ιδέας του πελάτη, οπότε τα δικαιώματα, αν υπάρχουν, θα χρεωθούν στον πελάτη. Στην πραγματικότητα όμως αυτό σπάνια ισχύει, αφού συχνά το σχήμα που αποτυπώνεται είναι έμπνευσης του καλλιτέχνη που έχει δημιουργηθεί έπειτα από ένα ασαφές αίτημα του πελάτη.

Στην Ελλάδα μας ενδιαφέρει αν το τατουάζ που έχει συγκεκριμένη μορφή και πρωτότυπο χαρακτήρα μπορεί να τύχει προστασίας ως έργο πνευματικής ιδιοκτησίας.

Με την τοποθέτηση του τατουάζ επάνω στο ανθρώπινο σώμα, δεν μπορεί να νοηθεί ότι δημιουργείται κάποιο νέο έννομο αγαθό πέραν του ανθρώπινου σώματος. Το σώμα αποτελεί στοιχείο του δικαιώματος στην προσωπικότητα.

Η αποτύπωση του τατουάζ στο ανθρώπινο σώμα είναι μία επέμβαση στην προσωπικότητα του ατόμου που γίνεται με τη συναίνεσή του. Το τατουάζ συνιστά "νομιμοποιημένη" προσβολή της  αφού επεμβαίνει ο καλλιτέχνης του τατουάζ στο σώμα του ατόμου έπειτα  με τη δική του όμως επιθυμία και εντολή. Παράλληλα δημιουργείται και ένα έργο της διάνοιας και εάν έχει και πρωτοτυπία ως σχέδιο, τότε δημιουργείται ένα πρωτότυπο άϋλο αγαθό.

Αν αναζητήσουμε τη συνηθέστερη μέθοδο δημιουργίας τατουάζ, θα δούμε ότι το αρχικό σχέδιο ενός τατουάζ γίνεται επάνω σε ένα χαρτί η ψηφιακά κι έπειτα γίνεται αναπαραγωγή του τατουάζ επάνω στο ανθρώπινο σώμα.

Ως εκ τούτου, το ελληνικό δίκαιο προστατεύει το σχέδιο του τατουάζ ως άϋλο αγαθό κι όχι ως «ενσωμάτωση» σε ένα ανθρώπινο σώμα.

Οπότε δεν είναι απολύτως ακριβές ότι το τατουάζ αποτελεί έργο τέχνης και προστατεύεται ως πνευματικό δικαίωμα αφού το τατουάζ αποτελεί συνήθως αναπαραγωγή του αρχικού σχεδίου (που γίνεται ψηφιακά ή επάνω σε χαρτί) στο ανθρώπινο σώμα, οπότε ως τέτοιο αποτελεί στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου.

Το άλλο ζήτημα που προκύπτει είναι εάν υφίσταται δεσμός του δικαιώματος του δημιουργού στο τατουάζ και του δικαιώματος του προσώπου στο σώμα του;

Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει νομικός δεσμός ανάμεσα στο δικαίωμα στην προσωπικότητα του ατόμου που φέρει το τατουάζ και στο δικαίωμα του δημιουργού του τατουάζ επάνω στο τατουάζ. Πρόκειται για δύο κύρια δικαιώματα που υφίστανται αυτοτελώς και δεν εξαρτάται το ένα από το άλλο. Βέβαια ούτε κι αυτό είναι απόλυτο, αφού πολλές φορές οι δημόσιες εμφανίσεις ενός ατόμου που φέρει τατουάζ συνεπάγονται ταυτοχρόνως και αναπαραγωγή του τατουάζ δημοσίως χωρίς τη συναίνεση του καλλιτέχνη που το δημιούργησε. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα δύο αυτά κύρια δικαιώματα συγκρούονται μεταξύ τους.

Ένα άλλο θέμα είναι τι συμβαίνει στην περίπτωση που ένα πρόσωπο, το οποίο έχει τατουάζ θέλει να το αφαιρέσει. Χρειάζεται να ζητήσει τη συναίνεση του καλλιτέχνη;

Σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο δεν χρειάζεται τη συναίνεση του καλλιτέχνη. Έννομη συνέπεια της αφαίρεσης του τατουάζ είναι η νόμιμη άσκηση του δικαιώματος του προσώπου στην προσωπικότητά του για ελεύθερη ανάπτυξη αυτής και για την ελεύθερη αυτοδιάθεση της σωματικής ακεραιότητας του προσώπου που φέρει το τατουάζ. Η αφαίρεση του τατουάζ βέβαια δεν συνιστά προσβολή του δικαιώματος του καλλιτέχνη που το δημιούργησε.

Οποιαδήποτε προσέγγιση και αν επιχειρηθεί στο φαινόμενο της αφαίρεσης τατουάζ από το πρόσωπο που το έχει, ως σύγκρουσης του δικαιώματος στην προσωπικότητα με αυτό του δημιουργού, συμπεραίνουμε ότι ο καλλιτέχνης- δημιουργός του τατουάζ δεν προσβάλλεται στο δικαίωμα του και ως εκ τούτου δεν δικαιούται να απαγορεύει στο πρόσωπο που το έχει να το αφαιρέσει, καθώς αφού λείπει η παράνομη προσβολή του, δεν ενεργοποιείται η προστασία του δικαιώματος του καλλιτέχνη-δημιουργού του τατουάζ.

Αν θεωρήσουμε ότι υπάρχει προσβολή του δικαιώματος του καλλιτέχνη-δημιουργού του τατουάζ, τότε θα μοιάζει σαν το άτομο να μην έχει ελευθερία αυτοδιάθεσης και εξουσία επάνω στο ίδιο του το σώμα γιατί θα πρόκειται σαν το άτομο να ετεροκαθορίζεται από τον καλλιτέχνη του τατουάζ και αυτό, μπορεί από νομικής πλευράς, να καταλήγει σε εξομοίωση του ατόμου με αντικείμενο ή ζώο.

Φυσικά, πρέπει πάντοτε ο καλλιτέχνης του τατουάζ να εξασφαλίσει τη χορήγηση σε αυτόν, ιατρικού πιστοποιητικού που να πιστοποιεί το ότι το πρόσωπο που παραγγέλλει την αποτύπωση τατουάζ στο σώμα του, δεν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας που να μην επιτρέπει το τατουάζ. Τέλος, σημαντικό είναι το πρόσωπο που ζητά την αποτύπωση του τατουάζ στο σώμα του, να είναι ενήλικο και αυτό να το αποδεικνύει με τα αντίστοιχα έγγραφα (ταυτότητα ή διαβατήριο κ.λ.π.), τα οποία πρέπει να προσκομίζει στο δημιουργό του τατουάζ.