Νέες οδηγίες ασφαλείας
Τα τελευταία χρόνια, η ναυτιλία αντιμετωπίζει μια ανησυχητική αύξηση περιστατικών πυρκαγιάς σε πλοία μεταφοράς οχημάτων και εμπορευματοκιβωτίων, με τα στατιστικά να καταγράφουν ιστορικά υψηλά.
Από τις Ro-Ro μεταφορές έως τα containerships, οι φλόγες αποτελούν έναν από τους πλέον επίμονους και επικίνδυνους κινδύνους, τροφοδοτούμενο από παράγοντες όπως οι μπαταρίες ιόντων λιθίου και τα μη δηλωμένα επικίνδυνα φορτία.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς αυστηρότερα μέτρα πρόληψης, εκπαίδευση πληρωμάτων και βελτίωση στη διαχείριση φορτίων, η απειλή για ανθρώπινες ζωές, περιουσίες και το περιβάλλον θα παραμείνει.
«Οι οικονομικές συνέπειες μιας πυρκαγιάς στη θάλασσα, πέραν του ανθρώπινου παράγοντα, μπορεί να είναι πολλαπλάσιες από το ασφάλιστρο ενός λανθασμένα δηλωμένου εμπορεύματος, ειδικά όταν ο φορτωτής δεν γνωρίζει πλήρως τους κινδύνους».
Αυτό τόνισε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Πλοιοκτητών Ρυμουλκών, Ναυαγοσωστικών, Αντιρρυπαντικών και Πλοίων Υποστήριξης Υπεράκτιων Εγκαταστάσεων, Παύλος Ξηραδάκης, καλώντας τις ασφαλιστικές εταιρείες να επανεξετάσουν και να αναπροσαρμόσουν τα ασφάλιστρα κινδύνου για τα επικίνδυνα φορτία.
Στόχος, όπως είπε, είναι να αποτραπούν λανθασμένες δηλώσεις από φορτωτές - αποστολείς και να διασφαλιστεί η τοποθέτηση των επικίνδυνων φορτίων σε ειδικά διαμορφωμένους και ασφαλείς χώρους επί του πλοίου.
Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη τα ελληνικά λιμάνια, πολλά από τα οποία δεν διαθέτουν ούτε δίκτυο πυρόσβεσης, να εκδώσουν κανονισμούς ρυμούλκησης που θα προβλέπουν τη χρήση ρυμουλκών με πιστοποιημένες δυνατότητες πυρόσβεσης, ικανών να προστατεύσουν ανθρώπινες ζωές, το θαλάσσιο περιβάλλον, τα πλοία και τις λιμενικές εγκαταστάσεις.
Allianz: Τα εσφαλμένα δηλωμένα φορτία βασική αιτία πυρκαγιών στη ναυτιλία
Τα εσφαλμένα δηλωμένα φορτία παραμένουν η κύρια αιτία πυρκαγιών σε πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση Safety and Shipping Review 2025 της Allianz Commercial, παρά τις προσπάθειες πρόληψης και τις νέες τεχνολογικές λύσεις.
Ο καπετάνιος Αναστάσιος Λεόνμπουργκ, ανώτερος σύμβουλος θαλάσσιων κινδύνων της Allianz, επισημαίνει ότι, αν και η τεχνολογία συμβάλλει στον εντοπισμό λανθασμένων δηλώσεων, μεγάλο μέρος των περιστατικών αποδίδεται στην έλλειψη γνώσεων από μεταφορείς και εξαγωγείς.
«Ο ευκολότερος τρόπος αποστολής φορτίου μπορεί να μην είναι και ο ασφαλέστερος», τονίζει χαρακτηριστικά.
Το 2024 καταγράφηκε ο υψηλότερος αριθμός πυρκαγιών της τελευταίας δεκαετίας σε όλους τους τύπους πλοίων, με το 30% των περιστατικών να αφορά πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, αυτοκινήτων και Ro-Ro.
Η πολυπλοκότητα στην κατάσβεση και διάσωση, σε συνδυασμό με το μέγεθος των σύγχρονων πλοίων, καθιστά την αντιμετώπιση ακόμη πιο δύσκολη, ειδικά στην εποχή της αυξανόμενης μεταφοράς ηλεκτρικών οχημάτων και μπαταριών λιθίου.
Σύμφωνα με την Allianz Commercial, το 2024 καταγράφηκαν 250 περιστατικά πυρκαγιάς σε πλοία όλων των τύπων, αυξημένα κατά 20% σε σχέση με το 2023 και ο υψηλότερος αριθμός της τελευταίας δεκαετίας.
Από αυτά, περίπου 75 περιστατικά— αφορούσαν πλοία μεταφοράς οχημάτων (Ro-Ro, PCC, PCTC).
Οι πυρκαγιές σε πλοία τύπου roll-on/roll-off αυξήθηκαν από 11 το 2023 σε 16 το 2024.
Το 2025, μέχρι στιγμής, έχουν σημειωθεί τουλάχιστον τρία σοβαρά περιστατικά σε μεγάλα Ro-Ro, με χαρακτηριστικότερο το Morning Midas τον Ιούνιο, που μετέφερε 3.000 οχήματα —εκ των οποίων 800 ηλεκτρικά— και τυλίχθηκε στις φλόγες εν πλω.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι μπαταρίες ιόντων λιθίου και τα μη δηλωμένα επικίνδυνα φορτία παραμένουν κρίσιμοι παράγοντες κινδύνου, απαιτώντας αυστηρότερα μέτρα πρόληψης και καλύτερη διαχείριση φορτίων.
Η ασφάλεια στα πλοία απαιτεί ανθρώπινο δυναμικό, εξοπλισμό και ρυμουλκά πυρόσβεσης
Μιλώντας στο συνέδριο για την ασφάλεια και την ανάπτυξη στις ελληνικές θάλασσες, που διοργάνωσε η Ένωση Πλοιοκτητών Ρυμουλκών - Ναυαγοσωστικών - Αντιρρυπαντικών Πλοίων και Υποστήριξης Υπεράκτιων Εγκαταστάσεων τον Ιούνιο του 2025, ο Johan Luijks, διεθνώς αναγνωρισμένος εμπειρογνώμονας στη διάσωση θαλάσσιων πυρκαγιών, τόνισε ότι η αποτελεσματική διαχείριση φωτιών στο κατάστρωμα εξαρτάται πρωτίστως από το ανθρώπινο δυναμικό και τον διαθέσιμο εξοπλισμό.
Όπως τόνισε, σε περιστατικά στη θάλασσα είναι δύσκολη η μεταφορά εξειδικευμένου εξοπλισμού από την ξηρά, ενώ παλαιότερα οι προκλήσεις αφορούσαν επικίνδυνα φορτία, όπως το υποχλωριώδες ασβέστιο.
Σήμερα, τα μεγαλύτερα προβλήματα προέρχονται από ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα, καθώς και από μπαταρίες ιόντων λιθίου, που έχουν ήδη προκαλέσει σοβαρά περιστατικά διεθνώς.
Ο ίδιος ανέφερε ότι, παρά τις τεχνολογικές ιδέες, όπως οι ιπτάμενες συσκευές πυρόσβεσης για την προστασία πληρωμάτων, η παραδοσιακή λύση παραμένει η πλέον αξιόπιστη: λιμενικά ρυμουλκά εξοπλισμένα με δυνατότητες πυρόσβεσης και καλά εκπαιδευμένα πληρώματα. «Μπορεί να είναι ο παλαιομοδίτικος τρόπος, αλλά θα μπορούσε να αποδειχθεί πραγματικό όφελος», τόνισε χαρακτηριστικά.
Νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση πυρκαγιών σε πλοία μεταφοράς οχημάτων
Το Φόρουμ για την Ασφάλεια των Μεταφορέων Οχημάτων (VCSF) μια διεθνής, μη κερδοσκοπική πλατφόρμα που φέρνει σε συνεργασία πλοιοκτήτες, διαχειριστές, νηογνώμονες, ασφαλιστές και ειδικούς, με στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας στα πλοία μεταφοράς οχημάτων, παρουσίασε κατευθυντήριες γραμμές υψηλού επιπέδου για την αντιμετώπιση πυρκαγιών σε πλοία τύπου PCC, PCTC, Ro-Ro και Ro-Pax, με στόχο τη μείωση των κινδύνων για τα πληρώματα, τους επιβάτες, το περιβάλλον και τα ίδια τα πλοία.
Οι οδηγίες αναγνωρίζουν τις ιδιαίτερες προκλήσεις που παρουσιάζουν οι φωτιές τόσο σε οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης όσο και σε ηλεκτρικά ή υβριδικά οχήματα με μπαταρίες ιόντων λιθίου, υπογραμμίζοντας ότι, σε περίπτωση θερμικής εκτροπής, η κατάσβεση είναι δυσκολότερη.
Κεντρικό σημείο αποτελεί η έγκαιρη χρήση των σταθερών συστημάτων πυρόσβεσης (FFS), με τον χρόνο απόκρισης να θεωρείται κρίσιμος.
Εφόσον η φωτιά δεν τεθεί υπό έλεγχο εντός 10-15 λεπτών, οι οδηγίες προτείνουν την άμεση ενεργοποίηση των FFS, με σαφείς πολιτικές που δίνουν την εξουσία στον πλοίαρχο να δράσει.
Προτείνεται η συχνή εκπαίδευση των πληρωμάτων με ρεαλιστικά σενάρια, η ανάπτυξη σχεδίων αντίδρασης για πυρκαγιές στο λιμάνι και η στενή συνεργασία με τις τοπικές πυροσβεστικές αρχές.
Στόχος είναι η μείωση του χρόνου αντίδρασης και η αποτελεσματικότερη διαχείριση περιστατικών που μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ασφάλεια και την επιχειρησιακή συνέχεια.
