Η έλλειψη νομοθετικού πλαισίου που να καθορίζει τι είναι Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) προκαλεί τα σκάνδαλα και τις δυσλειτουργίες στη δράση των ΜΚΟ, τονίζει σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, Λέανδρος Ρακιντζής.
Ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης αποκαλύπτει ότι στην Ελλάδα λειτουργούν περισσότερες από 3.000 ΜΚΟ, αλλά ουδείς γνωρίζει τον ακριβή αριθμό, καθώς μόνο σε 600 έχει γίνει έλεγχος από τις ΔΟΥ. Όσο για τα χρήματα που εξασφαλίζουν κάθε χρόνο; “Απ' ό,τι ξέρω, πρέπει να είναι 30 με 60 εκατ. τον χρόνο”, λέει ο κ. Ρακιντζής, προσθέτοντας ότι τα χρήματα διατίθενται από τον κρατικό προϋπολογισμό, το ΕΣΠΑ, αλλά και από άλλες πηγές.
“Θα ήθελα να εκφράσω μια απορία: έπρεπε να ξεσπάσει το σκάνδαλο της αποναρκοθέτησης για να ξυπνήσουμε; Αυτό το πρόβλημα είναι από το 1995 που άρχισαν να γίνονται οι ΜΚΟ. Από τότε άρχισαν οι δυσλειτουργίες”, σημειώνει ο κ. Ρακιντζής.
Επισημαίνει, πάντως, ότι “υπάρχουν και εξαιρετικές ΜΚΟ, που κάνουν πολύ καλό έργο και γι αυτό θα πρέπει να φροντίσουμε να μην κάψουμε μαζί με τα ξερά και τα χλωρά. Γι αυτό θα πρέπει να δούμε ποιες είναι οι καλές ΜΚΟ και να τις επαινέσουμε. Ήδη, και οι καλές ΜΚΟ με το θόρυβο που έγινε, θα φοβούνται να ενεργήσουν”.
Ολόκληρη η συνέντευξη του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, Λ. Ρακιντζή, έχει ως εξής:
Ερ: Ποιος είναι ο αριθμός των ΜΚΟ στην Ελλάδα;
Απ: Ζήτησα από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων μια κατάσταση των ΜΚΟ, που έχουν ΑΦΜ. Μου έστειλαν μια κατάσταση περίπου 3.000 οργανώσεων. Έστειλα αυτή την κατάσταση στις αντίστοιχες ΔΟΥ.
Ερ: Άρα, μιλάμε για 3.000 Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις;
Απ: Μπορεί και παραπάνω. Τρεις χιλιάδες ΜΚΟ έχουν ΑΦΜ, τώρα πόσες είναι, κανείς δεν ξέρει. Οι ΔΟΥ άρχισαν να απαντούν και με ενημέρωσαν ότι σε περίπου 600 έγινε έλεγχος, ζήτησαν στοιχεία. Το ζήτημα είναι ότι δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο, που να καθορίζει τι είναι ΜΚΟ.
Ερ: Πώς χρηματοδοτούνται αυτές οι ΜΚΟ, κ. Ρακιντζή; Από τον κρατικό προυπολογισμό και τους Έλληνες φορολογούμενους; Ο οποιοσδήποτε κάνει αίτηση σε ένα υπουργείο, παίρνει χρήματα;
Απ: Πρώτα βρίσκουν την κατάλληλη διασύνδεση και μετά κάνουν την αίτηση. Μάλλον, πρώτα προβάλλουν ένα έργο, θα κάνουν λ.χ. ντομάτες στη ...Δαχομέη, σου απαντούν «μπράβο, ωραία ιδέα» και σου δίνουν τα χρήματα... Δεν έχουν, όμως, νομική μορφή. Άλλες οργανώσεις είναι σωματεία, άλλες είναι δύο προσώπων, άλλες μονοπρόσωπες. Κώνουν ΜΚΟ και παίρνουν λεφτά. Φυσικά, με το κατάλληλο πρόγραμμα και την κατάλληλη διασύνσδεση. Είναι πολλοί φορείς, που δίνουν χορηγίες σε ΜΚΟ. Το υπουργείο Εξωτερικών έχει την Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ). Το υπουργείο Πολιτισμού, το υπουργείο Εργασίας έχουν ΜΚΟ. Έχουμε, επίσης, πάρα πολλές ΜΚΟ σε τοπικό επίπεδο. Για παράδειγμα, ένας πολιτιστικός φορέας βαφτίζεται ΜΚΟ, ενώ δεν είναι. «Βαφτίζεται», όμως, και παίρνει μια χορηγία. Αυτές είναι μικρές ΜΚΟ που έχουν κυρίως τοπικό, πολιτιστικό χαρακτήρα, που δεν ξέρουν καλά καλά ούτε βιβλία να κρατήσουν. Παίρνουν τα λεφτά, κάνουν την παράσταση, μετά ξεχνούν ότι υπάρχει ΜΚΟ, ή κλείνουν, για λόγους πολιτικούς κ.λπ.
Ερ: Είπατε ότι μια ΜΚΟ στα Ιωάννινα ερευνάται για χρηματοδότηση άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ με σκοπό, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία λυρικής σκηνής;
Απ: Είναι μια σοβαρή προσπάθεια και πρέπει να την προσέξουμε αυτή τη ΜΚΟ, αλλά ακόμη δεν έχει αποδώσει παραστατικά. Το υπουργείο Πολιτισμού, αν είναι αυτό που έκανε τη χορηγία, πρέπει να ζητήσει τα παραστατικά. Ευθύνη αυτού, που κάνει τη χορηγία, είναι να ελέγχει αν εκτελείται το έργο για το οποίο δόθηκαν τα χρήματα. Εγώ κάνω φορολογικό έλεγχο μόνο. Ζητώ από τις ΔΟΥ να δουν αν οι ΜΚΟ έχουν ΑΦΜ, τα απαιτούμενα φορολογικά παραστατικά, τιμολόγια κ.λπ., αν έχουν αποδώσει το ΦΠΑ. Διότι κάνουν και κάποιες πράξεις, πουλάνε εισιτήρια, για παράδειγμα ή κάνουν κάποιο έργο. Εκεί, λοιπόν, πρέπει να αποδώσουν το ΦΠΑ στο κράτος, δεν απαλλάσονται από το ΦΠΑ. Οι ΜΚΟ δεν φορολογούνται για φόρο εισοδήματος, καθώς η χορηγία δεν είναι φόρος εισοδήματος, αλλά τα άλλα έσοδα πρέπει να φορολογηθούν.
Ερ: Σε τηλεοπτική εκπομπή, ένας πρώην αναπληρωτής γενικός διευθυντής της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών έκανε λόγο για ένα πρόσωπο που διατηρούσε 50 ΜΚΟ, μόνο στο υπουργείο Εξωτερικών. Έχετε κάποια εικόνα;
Απ: Δεν το ξέρω το θέμα του ΥΠΕΞ, ενδεχομένως δεν είναι στις καταστάσεις, τις οποίες μου έστειλαν. Δεν είμαι βέβαιος αν οι καταστάσεις αυτές είναι πλήρεις. Δεν μπορώ να το ξέρω.
Ερ: Μπορούμε να έχουμε μια συνοπτική εικόνα; Για τι χρήματα μιλάμε; Αυτές οι 3.000 ΜΚΟ, τι χρήματα παίρνουν;
Απ: Απ΄ό,τι ξέρω, πρέπει να είναι 30 με 60 εκατ. τον χρόνο.
Ερ: Τα οποία διατίθενται από τον κρατικό προϋπολογισμό;
Απ: Μπορεί να είναι και χρηματοδοτήσεις και από το ΕΣΠΑ. Είναι πολλές πηγές.
Ερ: Τι προτείνετε για να λυθεί το θέμα;
Απ: Πρώτον, να γίνει ένα σαφές νομοθετικό πλαίσιο. ΜΚΟ μπορεί να είναι ένα σωματείο που έχει νόμιμες αρχαιρεσίες και εκλεγμένο προεδρείο. Δεύτερον, να υπόκειται σε έναν έλεγχο. Τώρα, ποιος να τις ελέγξει; Εάν μπορεί να τις ελέγξει το κράτος, όταν μπορεί να ελέγξει τις νόμιμες επιχειρήσεις, ας πούμε, υπάρχει ένας έλεγχος. Τουλάχιστον, ένας έλεγχος να γίνεται από τις χορηγίες, αυτός που κάνει τις χορηγίες. Οι χορηγίες δεν μπορεί να δίνονται εφάπαξ, δώσε εννιά εκατομμύρια σε μια ΜΚΟ, για παράδειγμα. Πρέπει να γίνεται έλεγχος κατά στάδιο. Αν εξετέλεσαν το πρώτο έργο, να υπάρχει έγκριση και να δίδεται περαιτέρω χορηγία. Αλλά αυτά θέλουν νομοθετική πρόβλεψη και σήμερα δεν υπάρχει τίποτε.
