Τι αλλάζει στη μεγάλη σκακιέρα των Σούπερ μάρκετ

Πώς διαμορφώνεται το τοπίο στο ελληνικό λιανεμπόριο

Η 1^η Μαρτίου ήταν η μέρα που ένα μεγάλο κεφάλαιο στο χώρο του ελληνικού λιανεμπορίου έκλεινε και ένα άλλο άνοιγε. Για την ακρίβεια, ένα άλλο συνεχιζόταν και συνεχίζεται υπό νέο καθεστώς και υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες.

Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης 

Η εταιρεία Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτη, έχοντας απορροφήσει την αλυσίδα σούπερ Μάρκετ Μαρινόπουλου μετά από περίπου ένα χρόνο διαπραγματεύσεων και δικαστικών διαδικασιών, ξεκινούσε επισήμως τη λειτουργία της, έχοντας πλέον στην κατοχή της 544 καταστήματα, τριπλασιάζοντας το δίκτυό της.

Η Σκλαβενίτης σε αριθμούς

Κύκλος εργασιών 2015: 1,7 δισ. ευρώ

Κύκλος εργασιών 2014: 1,4 δισ. ευρώ

Καταστήματα: 544

Η συγκεκριμένη κίνηση ήταν σαν  να σηματοδοτούσε μία σειρά εξελίξεων, ενώ για τους παράγοντες της αγοράς η λέξη “συγκέντρωση” είναι εκείνη που περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο βρέθηκε και παραμένει στο προσκήνιο. Αυτό σημαίνει ότι κατά το προσεχές χρονικό διάστημα πέρα από τον Σκλαβενίτη, και άλλες αλυσίδες με ανάλογο ή μικρότερο εκτόπισμα θα προχωρήσουν στην εξαγορά άλλων παικτών στο χώρο του retail ή σε στρατηγικές συνεργασίες με σκοπό την ενίσχυση της δυναμικής τους στον κλάδο του λιανεμπορίου.

Η εξαγορά Βερόπουλου

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως ένα χρόνο νωρίτερα, στις αρχές του 2016, ολοκληρωνόταν μία ακόμα συμφωνία με αντίκτυπο στο χώρο των super market με τη συμφωνία εξαγοράς της Βερόπουλος από τη Metro AEBE, του ομίλου επιχειρήσεων Παντελιάδη, συνενώνοντας τα My Market με το Βερόπουλο, υπό τον κοινό διακριτικό τίτλο My Market.

Η My Market σε αριθμούς

Κύκλος εργασιών 2015: 736 εκατ. ευρώ

Κύκλος εργασιών 2014: 697 εκατ. ευρώ

Καταστήματα: 223

ΑΒ: Επενδύοντας στην ελληνικότητα

Από την πλευρά της η δεύτερη – πλέον – τη τάξει αλυσίδα βάσει μεγεθών στην ελληνική αγορά, και θυγατρική της Ahold Delhaize, ΑΒ Βασιλόπουλος, επενδύει τόσο στα προϊόντα με ελληνική ταυτότητα κατά την πάγια πολιτική της, όσο και στις προσφορές προϊόντων προς το καταναλωτικό κοινό, με πλάνο επενδύσεων εντός του έτους, το οποίο αγγίζει τα 100 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα μάλιστα με υπολογισμούς του διευθύνοντος συμβούλου της ΑΒ, Λεωνίδα Βρεττάκου, εντός του 2016 και μετά την κατάρρευση Μαρινόπουλου, η εταιρεία στην οποία τελεί επικεφαλής, κέρδισε 250.000 νέους πελάτες προερχόμενους από την πάλαι ποτέ κραταιά αλυσίδα.

Η ΑΒ Βασιλόπουλος σε αριθμούς

Κύκλος εργασιών 2015: 1,95 δισ. ευρώ

Κύκλος εργασιών 2014: 1,79 δισ. ευρώ

Lidl: Η δυναμική των Γερμανών

Σε ό,τι αφορά στη LIDL Hellas, η γερμανικών συμφερόντων εταιρεία, εμφανίζεται κερδισμένη σε τζίρο με ποσοστό που ανέρχεται στο 6,7% κατά το διάστημα από 1 Μαρτίου 2016 έως και 28 Φεβρουαρίου 2017, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που κοινοποίησε η αλυσίδα, διαθέτοντας αυτή τη στιγμή 219 καταστήματα και συνολικές επενδύσεις που ξεπερνούν το 1,2 δισ. ευρώ στα 17 χρόνια παρουσίας της στην Ελλάδα. Επίσης η LIDL επενδύει 100 εκατ. βάσει business plan για το 2017, τα οποία προορίζονται τόσο για την ανανέωση του δικτύου των καταστημάτων της σε καταστήματα νέας γενιάς εναρμονισμένα με τα σύγχρονα ενεργειακά και σχεδιαστικά πρότυπα, καθώς και την ίδρυση ενός ή δύο νέων καταστημάτων. Στο κάδρο όμως βρίσκεται και η εξαγορά «ορφανών» καταστημάτων που προέκυψαν από το deal Σκλαβενίτη – Μαρινόπουλου.

Η LIDL σε αριθμούς

Κύκλος εργασιών: 2016: +6,7% σε σχέση με το 2015

Κύκλος εργασιών 2015: 1,7 δισ. ευρώ

Καταστήματα: 217

Μασούτης: Δυνατή στη Β. Ελλάδα

Η διαρκής κινητικότητα στο χώρο των σούπερ μάρκετ δεν σταματάει όμως εδώ. Η μεγαλύτερη σε δύναμη αλυσίδα της Βορείου Ελλάδος, Μασούτης, με ισχυρό brand name στην αγορά, ουδέποτε έκρυψε τις προθέσεις τις να κατέλθει στην πρωτεύουσα. Φήμες όπως εκείνη, η οποία παρουσίαζε την εταιρεία που ίδρυσε ο Διαμαντής Μασούτης, να διαπραγματεύεται την εξαγορά της από την Ahold –Delhaize, μητρική της ΑΒ Βασιλόπουλος, στην πράξη δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ έως και αυτή τη στιγμή, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν. Η κάθοδος του Μασούτη μπορεί να φαντάζει αρκετά δύσκολη τη στιγμή που ο ανταγωνισμός προσπαθεί με κάθε τρόπο να ανακόψει την πορεία του, χωρίς να είναι απίθανη. Ταυτόχρονα όμως έχει ήδη παρουσία στην πρωτεύουσα με τα καταστήματα Εxpress market, τα οποία βρίσκονται υπό την ομπρέλα της. Σε κάθε περίπτωση η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα δεν έχει πει ακόμα την τελευταία της λέξη.

Η Μασούτης σε αριθμούς

Τζίρος 2015: 751, 6 εκατ. ευρώ

Τζίρος 2014: 742 εκατ. ευρώ

Καταστήματα: 267

Market In: Αθόρυβα αλλά σταθερά

Μία ακόμα εξέλιξη αφορά στην είσοδο της αλυσίδας Market In, του Θωμά Ράμου, στη Βόρεια Ελλάδα. Η πρότερη συνεργασία με την πληγωμένη αλυσίδα σούπερ μάρκετ, Καρυπίδη, οδήγησε τις δύο πλευρές σε συμφωνία. Το γεγονός έδωσε το δικαίωμα στην αθηναϊκή επιχείρηση να μπει σταδιακά στα καταστήματα του Θεόδωρου Καρυπίδη, κι ενώ εκκρεμεί η εκδίκαση της αίτησης πτώχευσης το 2018, καθώς και ασφαλιστικά μέτρα για την εκποίηση εξοπλισμού και εμπορευμάτων υπέρ των εργαζόμενων της Καρυπίδης η οποία εμφανίζει σημαντικές οφειλές.

Ο Κρητικός και το πλάνο επέκτασης μίας ανερχόμενης δύναμης

Ανάμεσα στους παίκτες μικρότερου βεληνεκούς, με ταχεία όμως ανάπτυξη, είναι και η αλυσίδα σούπερ μάρκετ, Κρητικός, των αδερφών, Άγγελου, Νεκτάριου και Δημήτρη, οι οποίοι δεν έμειναν άπραγοι το τελευταίο χρονικό διάστημα. Στις αρχές του 2017 και συγκεκριμένα το Φεβρουάριο, η ΑΝΕΔΗΚ Α.Ε., η οποία είναι ενταγμένη στον όμιλο σούπερ μάρκετ του ΕΛΟΜΑΣ, εξαγόρασε τη βορειοελλαδίτικη Αλυσίδα Γρηγοριάδης. Η ΑΝΕΔΗΚ απέκτησε πάτημα στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ ο επόμενος σταθμός της είναι η Θεσσαλονίκη, έχοντας ήδη κάνει τα πρώτα της βήματα στην Κρήτη, μέσω της στρατηγικής της συνεργασίας με την τοπική αλυσίδα CRM Παντοπωλεία, αλλά και με την ίδρυση των πρώτων της καταστημάτων στο νομό Ηρακλείου.

Η ΑΝΕΔΗΚ σε αριθμούς

Κύκλος εργασιών 2016: περίπου 180 εκατ. ευρώ

Κύκλος εργασιών 2015: 144 εκατ. ευρώ

Καταστήματα: περίπου 100

Οι ισορροπίες στην αγορά του retail

Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι ισορροπίες στην αγορά έως και το 2015, προ εξαγοράς του Βερόπουλου από τα My Market, καθώς και πριν την εξαγορά του Μαρινόπουλου από το Σκλαβενίτη. Ισορροπίες, οι οποίες σε κάθε περίπτωση ανατρέπονται με τα νέα δεδομένα στο χώρο των σούπερ μάρκετ.

Eνδεικτικά μερίδια αγοράς σούπερ μάρκετ το 2015 (* βασισμένα σε επεξεργασμένα στοιχεία ισολογισμών από την ICAP)

• Σκλαβενίτης: 10-15%
• Μαρινόπουλος: 10-15%
• ΑΒ: 15-25%
• LIDL: 10-15%
• ΜΕΤΡΟ-ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΣ: 5-10%
• Μασούτης: 5-10%
• Γαλαξίας (Πέντε Α.Ε.): 0-5%
• Μarket IN: 0-5%
• Κρητικός ΑΝΕΔΗΚ: 0-5%
• Αρβανιτίδης (Καρυπίδης): 0-5%
• Βazaar: 0-5%
• ΙΝΚΑ: 0-5%

Το τοπίο μετά τη γιγάντωση Σκλαβενίτη

Επί της ουσίας, οι ισορροπίες για το Σκλαβενίτη και την αγορά στο σύνολό της αλλάζουν σημαντικά μετά την προσάρτηση του δικτύου Μαρινόπουλου. Τη στιγμή κατά την οποία κυρίαρχη εταιρεία της αγοράς ήταν η ΑΒ, πλέον το μερίδιο των Ελληνικών Υπεραγορών Σκλαβενίτη διαμορφώνεται μεταξύ 25% - 35%, κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τα ΑΒ, γεγονός που εντείνει ακόμα περισσότερο το πεδίο του ανταγωνισμού (στοιχεία που προκύπτουν από πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής Ανταγωνισμού).

Τα 22 καταστήματα

Ένα ακόμα ζητούμενο παραμένει σε ό,τι αφορά στη διαμόρφωση του τοπίου, τα 22 έκπτωτα καταστήματα της υπόθεσης Μαρινόπουλου, μεταξύ των οποίων έξι καταστήματα του Σκλαβενίτη, δύο της Χαλκιαδάκης, το πλειοψηφικό πακέτο της οποία ανήκει στο Σκλαβενίτη και 14 του πρώην δικτύου Μαρινόπουλου. Τα συγκεκριμένα καταστήματα τέθηκαν υπό καθεστώς εκποίησης στο πλαίσιο της άρσης των όποιων δεσμεύσεων σε σχέση με τον ανταγωνισμό, και ως μία από τις προϋποθέσεις για να κλείσει το deal Σκλαβενίτη-Μαρινόπουλου. Οι διεκδικητές τους είναι πολλοί και το καθεστώς αναμένεται σε αυτή την περίπτωση θα έχει ξεκαθαρίσει με την ολοκλήρωση του πρώτου εξαμήνου του έτους.

Οι κινήσεις στη σκακιέρα

Συνολικά, εκτός από τις κινήσεις στο εσωτερικό των επιχειρήσεων που σχετίζονται τόσο με τις τοποθετήσεις προϊόντων στα ράφια και τις διαπραγματεύσεις με προμηθευτές ή άλλου είδους στρατηγικές, σημαντικό μερίδιο καταλαμβάνει η προώθηση προϊόντων μέσω επιθετικών εμπορικών μορφών με κυρίαρχο μέσο τη διαφήμιση στα υπάρχοντα κανάλια, με κυριότερο από αυτά την τηλεόραση αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Εξαίρεση από τη συγκεκριμένη πολιτική διαφημίσεων αποτελεί έως και αυτή τη στιγμή η Σκλαβενίτης, η οποία δεν διαθέτει προς το παρόν ούτε εν ενεργεία ιστοσελίδα σε αντίθεση με όλους τους βασικούς ανταγωνιστές της.

Η υπόθεση SPAR

Πέρα όμως από χαμηλές τιμές και προσέλκυση καταναλωτών, σημαντική θα είναι η διανομή της πίτας μεταξύ μεγάλων αλλά και μικρότερων παικτών. Θυμίζουμε ότι πρόσφατα ο όμιλος SPAR, γνωστότερος παλαιότερα από τη συνεργασία του με το Βερόπουλο, συζητήθηκε έντονα στην ελληνική αγορά, με πληροφορίες να κάνουν λόγο για πιθανότητα συνεργασίας με το Δήμο Βερούκα των BAZAAR καθώς και με την αλυσίδα Μαθιουδάκη στην Κρήτη ούτως ώστε να αναλάβουν το master franchisee στην Ελλάδα. Μία κίνηση που για πολλούς έχει τη δική της σημειολογία καθότι η SPAR είναι ήδη γνωστή ως brand στη χώρα μας λόγω της παλαιότερης παρουσίας της στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα όμως για κάποιους άλλους αποτελεί μία παρωχημένη λύση, καθότι παίκτες της αγοράς με τους οποίους ήρθαν σε επαφή οι Ολλανδοί, εκτιμούν ότι το όνομα SPAR έχει ήδη ολοκληρώσει τον κύκλο του επί ελληνικού εδάφους.

Τι άλλο θα δούμε στη συνέχεια; Νέες εξαγορές καθώς το παιχνίδι της επικράτησης καλά κρατεί. Και το πιθανότερο είναι ότι οι μικρότεροι σιγά σιγά θα απορροφώνται από τους μεγάλους, ενώ ιδιαίτερα πιθανό είναι να δούμε και στρατηγικές κινήσεις από τους μεγάλους του λιανεμπορίου σε μία αγορά που διαρκώς μεταβάλλεται και στους πρώτους μήνες του έτους κινείται πτωτικά. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς των τροφίμων το πρώτο τρίμηνο του έτους στο retail καταγράφει μείωση που φτάνει το 15%.