Τα τεκμήρια «δαγκώνουν» κάθε χρόνο χιλιάδες φορολογούμενους και απειλούν όσους προχωρούν στην αγορά ενός καινούργιου ή ακόμα και μεταχειρισμένου αυτοκινήτου. Και αυτό γιατί, στο τεκμήριο διαβίωσης το οποίο προσδιορίζεται ανάλογα με τα κυβικά εκατοστά και την παλαιότητα του αυτοκινήτου έρχεται να προστεθεί και το ποσό που διέθεσε ο φορολογούμενος για να αποκτήσει το Ι.Χ. το οποίο αποτελεί τεκμήριο απόκτησης περιουσιακού στοιχείου ανεβάζοντας το συνολικό ύψος του τεκμαρτού εισοδήματος. Εάν μάλιστα, το αυτοκίνητο είναι μεγάλου κυβισμού 1.929 κ.ε. και άνω τότε ο ιδιοκτήτης του, καλείται να πληρώσει και φόρο πολυτελούς διαβίωσης.
Για παράδειγμα φορολογούμενος αγόρασε στις 20 Ιανουαρίου 2022, αυτοκίνητο 1.400 κυβικών εκατοστών ηλικίας 4 ετών στην τιμή των 8.800 ευρώ. Το τεκμήριο διαβίωσης ανέρχεται σε 5.200 ευρώ ενώ το ποσό των 8.800 ευρώ αποτελεί τεκμήριο απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Έτσι το συνολικό τεκμαρτό ανέρχεται σε 14.000 ευρώ, ποσό στο οποίο όταν προστεθεί το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης που ανέρχεται σε 3.000 ευρώ για το άγαμο και 5.000 ευρώ για τον έγγαμο και το τεκμήριο φουσκώνει ακόμη περισσότερο.
Πώληση αυτοκινήτου
Αν το αυτοκίνητο πουλήθηκε ή τέθηκε σε ακινησία ή καταστράφηκε τελείως μέσα στο έτος 2022, από την ετήσια αντικειμενική δαπάνη (τεκμήριο διαβίωσης) που αντιστοιχεί σ’ αυτό λαμβάνονται υπόψη τόσα δωδέκατα όσοι οι μήνες της κυριότητας ή της κατοχής ή της κυκλοφορίας του.
Για παράδειγμα αυτοκίνητο 1.300 κ. εκατ. ηλικίας 4 ετών πουλήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 2022. Στην περίπτωση αυτή το τεκμήριο που θα ληφθεί υπόψη αντιστοιχεί στους 8 μήνες που το είχε στην κατοχή του ο φορολογούμενος. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα το τεκμήριο για το Ι.Χ. ανέρχεται σε 4.600 ευρώ. Επειδή όμως ο φορολογούμενος το είχε στην κατοχή του 8 μήνες τότε περιορίζεται στα 3.067 ευρώ.
Διάστημα μεγαλύτερο από δεκαπέντε μέρες λογίζεται ως ολόκληρος μήνας. Το ίδιο ισχύει και για την αγορά του αυτοκινήτου.
Το τεκμήριο για τα Ι.Χ.
Για τα επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ. το τεκμήριο διαβίωσης ορίζεται ως εξής:
- Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε., σε 4.000 ευρώ.
- Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
- Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
- Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
Τα παραπάνω ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
Στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων επιβατικών ή μεικτής χρήσης ή αυτοκινήτων τύπου JEEP ιδιωτικής χρήσης, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, που αντιστοιχεί στον χρόνο χρησιμοποίησης αυτών, βαρύνει τον μισθωτή τους.
- ΠΡΟΣΟΧΗ: Προκειμένου να μην επιβληθεί η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης (τεκμήριο διαβίωσης), θα πρέπει ο φορολογούμενος να δηλώνει τον λόγο της απαλλαγής του και να προσκομίζει τα απαραίτητα δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. εφόσον του ζητηθούν. Στις περιπτώσεις που υπάρχει απαλλαγή από την αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης δεν επιβάλλεται φόρος πολυτελούς διαβίωσης.
- ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση κυριότητας ή κατοχής επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, οχήματος τύπου L, μοτοποδηλάτου, μοτοσυκλέτας, καθώς και οχήματος παντός εδάφους ή άλλου μικρού οχήματος με τρεις ή τέσσερεις τροχούς, μηδενικών ρύπων με Λιανική Τιμή Προ Φόρων (Λ.Τ.Π.Φ.) έως πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ. Για τα αυτοκίνητα του προηγούμενου εδαφίου ορίζεται μηδενική ετήσια αντικειμενική δαπάνη, ενώ για τα άνω του ορίου αυτού η ετήσια αντικειμενική δαπάνη ορίζεται σε τέσσερις χιλιάδες (4.000) ευρώ (άρθρο 33 περ. θ του Κ.Φ.Ε.).
Εξαιρέσεις
Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται:
- α) για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας το οποίο εκδίδεται από διεθνή ή ημεδαπό φορέα που έχει αρμοδιότητα να εκδίδει τέτοιο πιστοποιητικό και να φέρει ειδικές πινακίδες κυκλοφορίας
- β) για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητικές αναπηρίες σε ποσοστό τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%). Ως επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους θεωρούνται εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους,
- γ) για τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης αναπήρων, που απαλλάσσονται από τα τέλη κυκλοφορίας.
Αν το αυτοκίνητο αγοράσθηκε ή πουλήθηκε ή τέθηκε σε ακινησία ή καταστράφηκε τελείως μέσα στο έτος 2022, από την ετήσια αντικειμενική δαπάνη που αντιστοιχεί σ’ αυτό λαμβάνονται υπόψη τόσα δωδέκατα όσοι οι μήνες της κυριότητας ή της κατοχής ή της κυκλοφορίας του. Διάστημα μεγαλύτερο από δεκαπέντε (15) μέρες λογίζεται ως ολόκληρος μήνας.
Το ποσό που προκύπτει από αυτόν τον υπολογισμό, συμπληρώνεται από την υπηρεσία. Για την απόδειξη της ακινησίας ο φορολογούμενος πρέπει μαζί με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος κάθε έτους να υποβάλλει και σχετική βεβαίωση της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. Όσον αφορά επιβατικά Ι.Χ. αυτοκίνητα με ημερομηνία πρώτης άδειας κυκλοφορίας στην Ελλάδα πριν τις 4.3.2004, τα οποία δεν βρίσκονται πλέον στην κατοχή των ιδιοκτητών τους, οι τελευταίοι, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν με την ετήσια αντικειμενική δαπάνη του άρθρου 31 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, οφείλουν να προβούν σε διαγραφή αυτών από το Μητρώο Αδειών Κυκλοφορίας Οχημάτων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο 69 του ν. 4484/2017 (προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης καταστροφής, διάλυσης ή αχρήστευσης).
Η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση το Ι.Χ. επιβατικό αυτοκίνητο ή το αυτοκίνητο μεικτής χρήσης ή το αυτοκίνητο τύπου JEEP, του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο παιδί, υπολογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα ή, αν αυτός έχει χάσει τη γονική μέριμνα, του άλλου γονέα, και κατά συνέπεια η υπόψη δαπάνη πρέπει να αναγράφεται στους κωδικούς 851-858 του εντύπου Ε1, κατά περίπτωση.
Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος (ο σύζυγος ή η σύζυγος) έχει ατομική επιχείρηση, η οποία χρησιμοποιεί για τις ανάγκες της επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, για τον υπολογισμό της αντικειμενικής δαπάνης λαμβάνονται υπόψη όλα αυτά τα αυτοκίνητα της ατομικής επιχείρησης.