Καινοτόμες δράσεις μέσα στις τάξεις και συνεργασίες με διεθνείς οργανισμούς
Την έναρξη μιας εθνικής προσπάθειας για την ενίσχυση του ειδησεογραφικού γραμματισμού των νέων και την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης σηματοδοτεί η επιμόρφωση εκπαιδευτικών, που ξεκίνησε στις 15 Οκτωβρίου στο πλαίσιο του πιλοτικού προγράμματος «Γραμματισμός στις Ειδήσεις για Νέους- Καλλιεργώντας Κριτικούς Αναγνώστες», που υλοποιείται ύστερα από πρωτοβουλία του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη με τη συνεργασία του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η επιμόρφωση αποτελεί το πρώτο βήμα υλοποίησης του προγράμματος, το οποίο θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε 33 Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας και της διασποράς --μεταξύ άλλων στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Καστοριά, τη Λάρισα, την Πάτρα, τα Χανιά, και την Κωνσταντινούπολη. Η επιμόρφωση θα έχει διάρκεια ενός μήνα και από τις 15 Νοεμβρίου 2025 θα αρχίσει η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος στις σχολικές τάξεις.
Στόχος του προγράμματος, όπως δήλωσε ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, είναι «με την πολύτιμη βοήθεια της εκπαιδευτικής κοινότητας, αλλά και των δημοσιογράφων οι μαθητές να μπορούν να αναγνωρίζουν και να διακρίνουν το σχόλιο από την είδηση, την αλήθεια από το ψέμα», παρατηρώντας ότι «η παραπληροφόρηση, τα fake news, οι "μισές αλήθειες" που πολλές φορές επισκιάζουν τις αληθινές ειδήσεις στον δημόσιο διάλογο δεν είναι ένα απλό πρόβλημα», αλλά «μια κρίση που έχει ήδη ξεσπάσει».
«Τα παιδιά μας είναι το μέλλον, οι πολίτες του σήμερα και του αύριο που θα διαμορφώσουν την κοινωνία, θα απαιτήσουν περισσότερα, θα ψάξουν, θα αναρωτηθούν, θα επιβραβεύσουν, θα απορρίψουν. Και όλα αυτά πρέπει να τα κάνουν με καθαρά μάτια, έχοντας εξοπλιστεί με όλα τα εφόδια που θα ενισχύσουν την κριτική σκέψη τους ήδη από το δεύτερο σπίτι τους, που είναι το σχολείο, χάρη στην συμβολή όλων σας», υπογράμμισε ο κ. Μαρινάκης.
Τι προβλέπει η Εθνική Στρατηγική για την Παιδεία στα Μέσα
Η Εθνική Στρατηγική για την Παιδεία στα Μέσα, που θεσμοθετείται στο πλαίσιο σχεδίου νόμου του υφυπουργού στον Πρωθυπουργό («Εκσυγχρονισμός νομικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. και ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα της»- σ.σ. ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση και εισάγεται προς συζήτηση στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές) έχει στόχο τη συνολική ενίσχυση της ενημερωτικής και επικοινωνιακής παιδείας των πολιτών, την καλλιέργεια δεξιοτήτων κριτικής πρόσληψης και παραγωγής περιεχομένου, την ανθεκτικότητα της δημόσιας σφαίρας έναντι της παραπληροφόρησης και την αναβάθμιση της θεσμικής επικοινωνίας της Πολιτείας.
Η Στρατηγική συνιστά ένα πλαίσιο οριζόντιας δημόσιας πολιτικής, διαρθρώνεται σε θεματικούς άξονες, περιλαμβάνει ειδικούς στόχους, μέτρα πολιτικής, ενδεικτικές δράσεις, φορείς υλοποίησης, δείκτες αποτίμησης αποτελεσματικότητας και χρονοδιάγραμμα εφαρμογής.
Για τη σημασία της Παιδείας στα Μέσα (media literacy) μίλησε ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας & Ενημέρωσης Δημήτρης Κιρμικίρογλου τονίζοντας ότι «η Ελλάδα, με το νέο νομοσχέδιο που έφερε σε διαβούλευση ο Υφυπουργός Παύλος Μαρινάκης και θα υλοποιήσει η Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά» και η χώρα «περνάει στην πρωτοκαθεδρία των ευρωπαϊκών χωρών που όχι μόνο νομοθετούν για το media literacy, αλλά το εντάσσουν ενεργά στο σχολικό τους πρόγραμμα».
«Για πρώτη φορά θεσμοθετείται Εθνική Στρατηγική για την Παιδεία στα Μέσα: ένα συνεκτικό πλαίσιο δημόσιας πολιτικής, διάρκειας τριών ετών, με στόχους, δείκτες, δράσεις και φορείς υλοποίησης. Δεν μιλάμε για αποσπασματικές πρωτοβουλίες ή καλές προθέσεις· μιλάμε για έναν εθνικό σχεδιασμό που θα παρακολουθείται, θα αξιολογείται και θα ανανεώνεται», εξήγησε ο κ. Κιρμικίρογλου.
Καινοτόμες δράσεις μέσα στις τάξεις και συνεργασίες με διεθνείς οργανισμούς
Το πρόγραμμα «Γραμματισμός στις Ειδήσεις για Νέους- Καλλιεργώντας Κριτικούς Αναγνώστες» περιλαμβάνει μια σειρά καινοτόμων και συμμετοχικών δράσεων, που συνδέουν τη σχολική κοινότητα με την ενημέρωση, τη δημοσιογραφία και τον δημόσιο διάλογο. Την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και δημοσιογράφων (15/10-15/11), με έμφαση στις σύγχρονες προσεγγίσεις ειδησεογραφικής παιδείας θα ακολουθήσουν διαδραστικά εργαστήρια στα σχολεία, όπου οι μαθητές θα εξασκηθούν στην αναγνώριση, ανάλυση και αξιολόγηση ειδήσεων αλλά και συνεργασίες με ΜΜΕ, πανεπιστήμια και δημοσιογραφικές ενώσεις, ενισχύοντας τη γέφυρα μεταξύ εκπαίδευσης και κοινωνίας της πληροφορίας.
Οι μαθητές θα συμμετάσχουν σε διεθνείς δράσεις της UNESCO και του The Economist Educational Foundation, προωθώντας τη διαπολιτισμική κατανόηση, ενώ θα πραγματοποιηθεί διεθνές επιστημονικό συνέδριο για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων και των καλών πρακτικών του προγράμματος.
Η υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη απευθυνόμενη στους εκπαιδευτικούς δήλωσε ότι «με το πρόγραμμα "Γραμματισμός στις Ειδήσεις για Νέους" κάνουμε ένα ουσιαστικό βήμα για να ενισχύσουμε τη σκέψη, την υπευθυνότητα και τη δημοκρατική παιδεία των μαθητών μας». «Ζούμε σε μια εποχή όπου, η πληροφορία παράγεται και διαδίδεται με απίστευτη ταχύτητα και πολυπλοκότητα. Γι' αυτό, είναι πιο αναγκαίο από ποτέ να προσεγγίζουμε κριτικά όσα ακούμε και διαβάζουμε, να μπορούμε να διακρίνουμε το ψευδές από το αληθινό, το κατασκευασμένο από το τεκμηριωμένο, ώστε να προστατεύουμε την ελευθερία, τον διάλογο, τη δημοκρατία μας», επισήμανε, σύμφωνα με το ΑΠΕ ΜΠΕ.
Ο καθηγητής του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, Νίκος Παναγιώτου εξήγησε ότι το πρόγραμμα «Γραμματισμός στις Ειδήσεις για Νέους- Καλλιεργώντας Κριτικούς Αναγνώστες», δημιουργήθηκε αξιοποιώντας μία εμπειρία άνω των 16 ετών στα αντικείμενα της παραπληροφόρησης και ψευδών ειδήσεων και του γραμματισμού στα ΜΜΕ, είναι μάθημα που διδάσκεται στο προπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ και έτσι υπήρχε ένα πολύ ισχυρό απόθεμα γνώσης, έρευνας, δημοσιεύσεων, ενώ αντίστοιχο πρόγραμμα που υλοποιήθηκε από το Τμήμα για μεγαλύτερες ηλικίες, βραβεύτηκε πανευρωπαϊκά.
«Η πιλοτική εφαρμογή τοποθετεί την Ελλάδα στην πρωτοπορία των χωρών που εφαρμόζουν τέτοια προγράμματα. Στόχος είναι να αξιοποιήσουμε και να αναδείξουμε την ψηφιακή εμπειρία των μαθητών και να την εντάξουμε μέσα σε ένα παιδευτικό πλαίσιο», εξήγησε ο κ. Παναγιώτου.
«Η καλλιέργεια του ειδησεογραφικού γραμματισμού, της κριτικής σκέψης και ψηφιακής υπευθυνότητας στους μαθητές βασίζεται και εδράζεται σε δύο παραδοχές: Η πρώτη αφορά στην ανάγκη να εμπλέξουμε τους μαθητές, ώστε να αξιολογούν την πληροφόρηση που δέχονται. Η δεύτερη, αφορά το ότι περνούν στο διαδίκτυο σημαντικό χρόνο κάθε μέρα. Αποσκοπούμε ένα κομμάτι του χρόνου αυτού να είναι δημιουργικό, οι μαθητές να έχουν ρόλο δημιουργού και όχι απλού θεατή», διευκρίνισε ο καθηγητής.
Υπογράμμισε δε ότι το ενδιαφέρον διεθνών οργανισμών, όπως η Unesco και ο Economist, αναδεικνύει τη σημασία του προγράμματος και το ενδιαφέρον που έχει προκαλέσει, πολλαπλασιάζοντας τον αντίκτυπο του έργου. Σημείωσε ακόμη ότι υπάρχει διάθεση να εμπλακούν στο εγχείρημα πανεπιστήμια από όλη τη χώρα.
