«Ο ιδιοκτήτης μπορεί να έχει κάθε πρόθεση να το κατεδαφίσει αλλά το απαγορεύει το κράτος»
Το περιστατικό με την κατάρρευση του οικοδομήματος στο Γκάζι που είχε ως αποτέλεσμα να καταπλακωθούν δύο ΙΧ και από τύχη να μην υπάρξουν θύματα, έφερε στο προσκήνιο την περίπτωση δεκάδων σπιτιών ή κτιρίων παλαιότερων εποχών που ρημάζουν στο κέντρο της Αθήνας.
Αποτελούν όπως αποδείχθηκε από το συμβάν του Σαββατοκύριακου εν δυνάμει κίνδυνο για την ασφάλεια των πολιτών αλλά και εστίες μόλυνσης καθώς συνήθως μετατρέπονται από την γειτονιά σε άτυπες «χωματερές».
Του Μαρίνου Γκασιάμη
Το συγκεκριμένο κτίσμα στην συμβολή των οδών Μεγάλου Αλεξάνδρου και Αρτεμισίου δεν ήταν στην λίστα με τα διατηρητέα της Αθήνας. Ήταν απλά ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι που ρήμαξε με το πέρασμα των χρόνων. Όχι ότι αν ήταν χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο θα άλλαζε κάτι, καθώς το κράτος πέρα από τον χαρακτηρισμό δεν ενισχύει με κάποιο άλλο τρόπο τους ιδιοκτήτες, όπως αναφέρουν οι ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων και μνημείων σε ανάρτησή τους στην ιστοσελίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ).
Συγκεκριμένα τονίζουν πως ενώ η προστασία των μνημείων και των διατηρητέων κτιρίων προβλέπεται από το Σύνταγμα (άρθρο 24 παράγραφος 6), το οποίο αφήνει στο νομοθέτη την ευχέρεια να καθορίσει τους περιορισμούς της ιδιοκτησίας, αλλά και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών, «δυστυχώς στην πράξη, ουδεμία μέριμνα και ουσιαστική κρατική βοήθεια υφίσταται για τους ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων, τα οποία είναι κυριολεκτικά αφημένα στην τύχη τους....».
Επί της ουσίας αυτό σημαίνει πως λόγω και της οικονομικής κρίσης η πλειοψηφία των ιδιοκτητών ανάλογων οικημάτων δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να το συντηρήσει.
Ως αποτέλεσμα δεκάδες τέτοια σπίτια ρημάζουν στο κέντρο της Αθήνας.
Στο αρχείο διατηρητέων κτιρίων της διεύθυνσης πολεοδομικού σχεδιασμού, υπάρχουν καταγεγραμμένα περί τα 200 κτίρια στον δήμο Αθηναίων.
Μιλήσαμε σχετικά με την κατάσταση που υπάρχει με τον επικεφαλής του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτιρίων και Μνημείων Αρχιτέκτων κ. Νίκο Χαρκιολάκη, Επίτιμο Διευθυντή Αναστήλωσης Νεωτέρων και συγχρόνων Μνημείων του ΥΠΠΟ.
Μιλώντας στο news.gr είπε χαρακτηριστικά: «Στην ίδια κατάσταση βρίσκονται εκατοντάδες διατηρητέα. Πολλοί κάνουν λόγο για αδιαφορία των ιδιοκτητών, αλλά κανείς δεν κοιτάει αν ο ιδιοκτήτης έχει την οικονομική δυνατότητα.
Από την άλλη ο ιδιοκτήτης μπορεί να έχει κάθε πρόθεση να το κατεδαφίσει αλλά το απαγορεύει το κράτος μιας και το χαρακτηρίζει ως διατηρητέο.
Λένε ορισμένοι πως ένα κτίριο δεν χαρακτηρίζεται ως διατηρητέο χωρίς την σύμφωνη γνώμη του ιδιοκτήτη. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Δεν απαιτείται σύμφωνη γνώμη του ιδιοκτήτη για να χαρακτηριστεί διατηρητέο. Μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται με την αντίθετη γνώμη του ιδιοκτήτη.
Αν ας πούμε έχει υποβαθμιστεί και η περιοχή δεν το νοικιάζει κανένας, δεν έχει έσοδα από αυτό ο ιδιοκτήτης ο οποίος βρίσκεται μπροστά σε αδιέξοδο πλέον.
Υπάρχει η εντύπωση πως οι ιδιοκτήτες δικαιούνται μεταφοράς συντελεστή δόμησης, επιδοτήσεων από το κράτος, δάνεια από τράπεζες ενώ τίποτα από αυτά δεν ισχύει.
Είναι ολομόναχοι οι ιδιοκτήτες απέναντι σε ένα κράτος που τους έχει επιβάλλει ένα φόρτο οικονομικό και γραφειοκρατικό χωρίς να μπορούν να το αρνηθούν. Αυτό είναι αντισυνταγματικό. Έχουμε γνωμοδότηση από το νομικό συμβούλιο του κράτους και νομολογία από το συμβούλιο Επικρατείας αλλά και εμμέσως και από τον αρχαιολογικό νόμο Βενιζέλου που είναι γεμάτος αντιφάσεις.
Στο άρθρο 10 για παράδειγμα λέει ότι οι ιδιοκτήτες έχουν υποχρέωση να εκτελούν τις αποφάσεις του υπουργείου και η αρχαιολογική υπηρεσία με δική τους δαπάνη. Μετά σε ένα άλλο άρθρο το 48 λέει ότι θα εκδοθεί ένα Π.Δ από τους υπουργούς, Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Οικονομικών που θα καθορίζει την διαδικασία επιχορηγήσεων για όλα αυτά. Αν είναι υποχρεωμένοι όπως λένε στο άρθρο 10 γιατί θα βγει προεδρικό διάταγμα που να τους επιχορηγεί; Υπάρχει αντίφαση εδώ. Στην πραγματικότητα δεν έχουν εκδώσει το διάταγμα που προβλέπεται από το άρθρο 24 του Συντάγματος. Άρα το κράτος είναι ο αίτιος της εγκατάλλειψης.
Υπάρχει και η νομολογία του συμβουλίου της Επικρατείας σε αποφάσεις διάφορες ότι και να μην βγει το διάταγμα δεν απαλλάσσεται το κράτος από την υποχρέωση να συνεισφέρει οικονομικά.
Το κράτος πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη λόγω και της κρίσης, να φτάσει ακόμα και στο 100% των χρημάτων που χρειάζονται.
Σε μια περίπτωση πήγαν σε μια ηλικιωμένη σε ένα ετοιμόρροπο στην Πλάκα από τον Δήμο και της είπαν να το φτιάξει και εκείνη του απάντησε πως παίρνει σύνταξη 260 ευρώ και πως δεν μπορεί να ζήσει πόσο μάλλον να φτιάξει το σπίτι.
Είπαν τότε να το φτιάξουν με εργολάβο του δήμου που έβαλε υποστήλωση, σκάφη, λινάτσες και δεν υπήρχε πλέον κίνδυνος για τους περαστικούς. Έστειλαν το τιμολόγιο του εργολάβου στο γενικό λογιστήριο, το οποίο απάντησε πως παρανόμως δώσατε χρήματα του δήμου για ιδιωτικό κτίριο και τα καταλόγισε να τα πληρώσει ο εργολάβος από τον μισθό του».
Ως προς την διαδικασία κήρυξης ενός ακινήτου ως διατηρητέου ανατρέξαμε στην ΠΟΜΙΔΑ της οποίας ο Σύλλογος Ιδιοκτητών Διατηρητέων είναι μέλος. Αναφέρει χαρακτηριστικά:
Η διαδικασία κήρυξης
Α. ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ:
Η κήρυξη των διατηρητέων γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 1577/1985, όπως ισχύει σήμερα και μπορεί να αφορά:
- οικισμούς ή τμήματα πόλεων ή ζώνες ιδιαιτέρου κάλλους, φυσικούς σχηματισμούς, ζώνες προστασίας παραδοσιακών συνόλων και περιοχές που έχουν ανάγκη από ιδιαίτερη προστασία και γίνεται με Π.Δ/γμα που εκδίδεται με πρόταση του ΥΠΕΧΩΔΕ.
- κτίρια, τμήματα κτιρίων, συγκροτήματα κτιρίων, μεμονωμένα στοιχεία (π.χ. αυλές, κήποι, πόρτες, πηγάδια, κρήνες λιθόστρωτα, δένδρα κ.λ.π.) με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ
- ειδικούς όρους και περιορισμούς δόμησης ή χρήσης σε όμορα ακίνητα διατηρητέων με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ. Για τα νησιά του Αιγαίου αρμόδιος είναι ο Υπουργός Αιγαίου.
Η κήρυξη του διατηρητέου γίνεται με αίτηση του ιδιοκτήτη ή οίκοθεν από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Προ της κηρύξεως συντάσσεται αιτιολογική έκθεση από το Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών, η οποία αποστέλλεται στο Δήμο για να την αναρτήσει στο Δημοτικό κατάστημα και να τη δημοσιεύσει στον τοπικό τύπο. Από τη δημοσίευση ο ενδιαφερόμενος έχει προθεσμία 20 ημερών να υποβάλει τις αντιρρήσειςτου. Αν ο Δήμος παραλείψει να αναρτήσει και να δημοσιεύσει την αιτιολογική έκθεση η διαδικασία συνεχίζεται νόμιμα μετά παρέλευση ενός μηνός. Αν η αιτιολογική έκθεση αποσταλεί στον ενδιαφερόμενο, μπορεί να προβάλλει αντιρρήσεις σε προθεσμία ενός μηνός. Εν συνεχεία υπογράφεται απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ και δημοσιεύεται στο ΦΕΚ.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Από την έναρξη της διαδικασίας χαρακτηρισμού διατηρητέου δεν επιτρέπεται η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών. Οποιαδήποτε αλλαγή, αλλοίωση ή καταστροφή του διατηρητέου ακόμη και αν οφείλεται σε σεισμό, πυρκαϊά, πλημμύρα ή κατεδάφιση δημιουργεί την υποχρέωση στον ιδιοκτήτη να το επανακατασκευάσει στην αρχική του μορφή!
Β. ΜΝΗΜΕΙΑ: Η κήρυξη των μνημείων γίνεται από τον Υπουργό Πολιτισμού σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 3028/2002 και αφορά πολιτιστικά αγαθά μεταγενέστερα του 1830 που έχουν ιδιαίτερη πολεοδομική, κοινωνική, εθνολογική, λαογραφική, τεχνική, βιομηχανική ή εν γένει ιστορική, καλλιτεχνική ή επιστημονική σημασία. Η διατύπωση είναι ευρύτατη και μπορεί να αφορά όχι μόνον κτίρια, αλλά και οικόπεδα και οποιαδήποτε ανθρώπινη ή φυσική κατασκευή.
Η κήρυξη του μνημείου γίνεται με εισήγηση του Τμήματος Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία κοινοποιείται στον ιδιοκτήτη. Αν δεν είναι δυνατόν να βρεθεί ο ιδιοκτήτης η εισήγηση δημοσιεύεται σε μία ημερήσια ή εβδομαδιαία εφημερίδα της πρωτεύουσας του νομού και τοιχοκολλάται στο ακίνητο. Ο ιδιοκτήτης έχει προθεσμία δύο μηνών να προβάλλει τις αντιρρήσεις του από την κοινοποίηση ή την τοιχοκόλληση. Ακολούθως η εισήγηση περνά από το Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και υπογράφεται απόφαση από τον Υπουργό Πολιτισμού, που δημοσιεύεται στο ΦΕΚ.
Φορολογικά. Η μόνη φορολογική «ελάφρυνση» που ισχύει σήμερα είναι ότι η ιδιότητα ενός κτηρίου ως διατηρητέου ή μνημείου συνεπάγεται απαλλαγή του από το συμπληρωματικό φόρο του ΕΝΦΙΑ, μόνον αν είναι ηλικίας άνω των 100 ετών!
«Κανείς δεν βεβαιώνει όμως αν το κτίριο είναι άνω των 100 ετών, το υπουργείο πολιτισμού δεν δίνει σχετικό χαρτί γιατί ποτέ δεν έκατσε να βγάλει τις ηλικίες των κτιρίων» μας είπε σχετικά ο κ Χαρκιολάκης.
Αυτοψία του news.gr
Πέρα από το τί προβλέπεται το news.gr προχώρησε σε καταγραφή ορισμένων κτιρίων που ρημάζουν στο κέντρο της Αθήνας για τα οποία αν δεν υπάρξει η απαιτούμενη παρέμβαση από την πλευρά της πολιτείας και φυσικά οι απαραίτητοι πόροι, σταδιακά θα καταρρεύσουν.
Λεωφόρος Πειραιώς
Κεραμικός-Γκάζι
Σταδίου
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος
