Πολλές φορές στην παγκόσμια ιστορία, ο θάνατος ενός ανθρώπου μπορεί να οδήγησε στη σωτηρία κάποιου άλλου. Αυτό το παιχνίδι της μοίρας σημάδεψε και τη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού συγγραφέα του 20ου αιώνα, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, ο οποίος μπόρεσε να προσφέρει όλα αυτά τα μοναδικά έργα στην παγκόσμια λογοτεχνία «χάρη» στο θάνατο ενός Ιταλού στρατιώτη.
Στο τελευταίο έτος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, μία καλοκαιρινή νύχτα της 8ης Ιουλίου 1918, ο 19χρονος Έρνεστ Χέμινγουεϊ βρίσκεται στο μέτωπο ως εθελοντής του Ερυθρού Σταυρού μεταφέροντας εφόδια και προμήθειες στους στρατιώτες. Σε ένα ανάχωμα καταμήκος του ποταμού Πιάβε, ένας αυστριακός όλμος σκάει δίπλα σε έναν στρατιώτη που σκοτώνεται ακαριαία.
Ο Χέμινγουεϊ θα τραυματιστεί σοβαρά αλλά θα επιζήσει καθώς το σώμα του Ιταλού στρατιώτη λειτούργησε σαν ασπίδα για τον Αμερικανό, απορροφώντας το ωστικό κύμα της έκρηξης.
Ο -μετέπειτα συγγραφέας- θα παρασημοφορηθεί για τον τραυματισμό του ενώ κατά τη νοσηλεία του θα γνωρίσει την Agnes von Kurowsky με την οποία θα ξεκινήσει ένα μεγάλο ερωτικό ειδύλλιο, το οποίο τον ενέπνευσε για το έργο «Αποχαιρετισμός στα Όπλα». Μάλιστα στο σημείο όπου έγινε το συμβάν, υπάρχει μία πλάκα όπου αναφέρει: «σε αυτό το ανάχωμα, ο εθελοντής του Ερυθρού Σταυρού, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, τραυματίστηκε τη νύχτα της 8ης Ιουλίου 1918».
Μέχρι πρόσφατα, ο στρατιώτης που σκοτώθηκε στο σημείο παρέμενε αγνώστου ταυτότητας. Χαμένος μέσα στην ανωνυμία πολλών θυμάτων του πολέμου. Παρά τις δεκάδες βιογραφίες του συγγραφέα, ο άτυχος άνδρας αναφερόταν ως ένας «Ιταλός στρατιώτης». Ο ίδιος ο Χέμινγουεϊ δεν έκανε ποτέ ιδιαίτερες προσπάθειες να μάθει τα στοιχεία του -κατά τύχη- σωτήρα του
Το να μένει κάποιος όμως ανώνυμος, σημαίνει ότι ξεχνιέται. Το να μην έχει όνομα ένας νεκρός στη μάχη, είναι σαν να αφήνεις κάποιον στρατιώτη πίσω. Ακόμα και από την Ιταλία και τα επίσημα αρχεία, δεν μπόρεσε ποτέ να βρεθεί κάποιο στοιχείο για τον άγνωστο Ιταλό στρατιώτη.
Δικαίωση έναν αιώνα μετά
Ευτυχώς όμως υπήρξε η πολύτιμη έρευνα του Ιταλού ιστορικού Marino Perissinotto και του συγγραφέα James McGrath Morris, που κατάφερε μετά από έναν αιώνα να δώσει «πρόσωπο» στον Ιταλό στρατιώτη.
Όλα ξεκίνησαν από το βιβλίο «The Ambulance Drivers: Hemingway, Dos Passos, and a Friendship Made and Lost in War», που εξέδωσε ο Morris το 2017 και το οποίο αναφερόταν στις εμπειρίες του Χέμινγουεϊ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο τέλος της έκδοσης υπάρχει ένα υστερόγραφο με λίστα 18 Ιταλών στρατιωτών που σκοτώθηκαν εκείνο το βράδυ, μέσα από τα στρατιωτικά αρχεία της γειτονικής χώρας. Ο Morris έθεσε μία «πρόκληση» για τους Ιταλούς μελετητές, να υποδείξουν ποιος απτους 18 εκείνους στρατιώτες έσωσε τη ζωή του συγγραφέα.
Ο Perissinotto, που διέμενε κατά μήκος του ποταμού Πιάβε, ξεκίνησε τη δική του έρευνα ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα του Morris. Πρώτα ταυτοποίησε τις τοποθεσίας των μονάδων των στρατιωτών που σκοτώθηκαν εκείνο το βράδυ, περιορίζοντας τη λίστα σε 3 άτομα που βρίσκονταν στο σημείο που έσκασε ο όλμος. Αφού εξακριβώθηκαν οι ταξιαρχίες του καθενός, βρέθηκε ότι ο ο στρατιώτης που έψαχναν οι ερευνητές ήταν ο 26χρονος- τότε- Fedele Temperini από την πόλη Μονταλτσίνο της Τοσκάνης.
Fedele Temperini, ο σωτήρας του Χέμινγουεϊ
Για έναν αιώνα το όνομα του Fedele Temperini δεν υπήρχε σε κανένα μνημείο, σε καμία αναφορά. Όταν προστεθεί στις επόμενες βιογραφίες ή στις πλάκες που αφιερώνονται στα θύματα του πολέμου, μόνο τότε ο Temperini θα έχει τη διάκριση και την τιμή που δικαιούται.
Εξάλλου, όπως έλεγε ο ίδιος ο Χέμινγουεϊ: «η ζωή κάθε ανθρώπου έχει την ίδια κατάληξη. Οι λεπτομέρειες του πώς έζησε και πώς πέθανε, είναι αυτές που ξεχωρίζουν κάποιον από κάποιον άλλον».
Το σίγουρο είναι, ότι αν δεν βρισκόταν ο Fedele Temperini σε εκείνο το σημείο, εκείνη τη στιγμή, η παγκόσμια λογοτεχνία θα είχε στερηθεί το «ο Γέρος και η Θάλασσα», το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», «ο ήλιος ανατέλλει ξανά» και τα υπόλοιπα αριστουργήματα, που -μεταξύ άλλων- χάρισαν στον Έρνεστ Χέμινγουεϊ το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1954.