Συνέντευξη στη Μαρία Θανοπούλου
Ποιος από εσάς δεν έχει "προδοθεί" έστω και μία φορά στη ζωή του από τον τόνο της φωνής του; Εάν ήσασταν γιατρός κι έπρεπε να ανακοινώσετε δυσάρεστα νέα στους συγγενείς του ασθενή σας, δε συμφωνείτε ότι το ύφος της φωνής σας θα είχε μεγάλη σημασία; Η Διονυσία Μυλωνάκη, απόφοιτη από το Royal College of Art του Λονδίνου με μεταπτυχιακό στο Product Design, δημιούργησε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εφαρμογή, το Voice Booth, που εκπαιδεύει το χρήστη να υιοθετήσει τον κατάλληλο τόνο στη φωνή του, ανάλογα με τις περιστάσεις. Η 27χρονη δημιουργός, η οποία πριν από λίγες ημέρες επέστρεψε από το Austin του Texas καθώς το Voice Booth διεκδίκησε το βραβείο για μια από τις πιο καινοτόμες εφαρμογές στο ετήσιο διεθνούς εμβέλειας SXSW Interactive Festival, μιλά στο news.gr για το έργο της, τα σχέδιά της, ενώ όσο για την επιστροφή της στην Ελλάδα απαντά "χρειάζεσαι μία "πιστοποίηση επιτυχίας" από τους υπάρχοντες θεσμούς για να κάνεις τη φωνή σου να ακουστεί".
Αρχικά θα ήθελα να μας πείτε πώς νιώσατε όταν μάθατε ότι το Voice Booth θα διεκδικήσει το βραβείο για μια από τις πιο καινοτόμες εφαρμογές παγκοσμίως στο SXSW;
Ξαφνιάστηκα, δυσκολεύτηκα λίγο να το πιστέψω, κυρίως γιατί η δουλειά μου είναι κάπως διαφορετική από αυτές που συνήθως διεκδικούν τον χαρακτηρισμό "καινοτομία" σε συνέδρια και festival. Αλλά πάλι, ίσως να ήταν αυτό ακριβώς που μου χάρισε μια συμμετοχή στο φετινό SXSW.
Μιλήστε μας για το Voice Booth. Τι ακριβώς είναι και ποια ήταν η πηγή έμπνευσής σας.
Το Voice Booth είναι περισσότερο μια έρευνα παρά ένα τελικό προϊόν και προτείνει τη χρήση μιας διαδραστικής εφαρμογής που εκπαιδεύει το χρήστη να υιοθετήσει τον κατάλληλο τόνο στη φωνή του, ανάλογα με τις περιστάσεις και τις κοινωνικές νόρμες. Η λειτουργία του Voice Booth στηρίζεται σε ένα συμπέρασμα που έφτασα μετά από διάφορους πειραματισμούς. Eνώ είναι πολύ δύσκολο να ελέγξουμε τη φωνή μας, κυρίως κάτω από συνθήκες πίεσης, αυτό που εν τέλει μας είναι πιο εύκολο, λόγω της εξοικείωσης μας με τα διαδραστικά μέσα και την τεχνολογία, είναι να κοντρολάρουμε οπτικά στοιχεία πάνω σε μια οθόνη. Έτσι, είναι δυνατό να ελέγξουμε τη φωνή μας χρησιμοποιώντας την όραση σα μεσάζοντα. Με άλλα λόγια, ο χρήστης δε χρειάζεται να συγκεντρωθεί στη φωνή του, αλλά απλώς να προσπαθήσει να βάλει την τελεία (που κατευθύνεται με τη φωνή)μέσα στον κύκλο. Έτσι, η φωνή τελικά γίνεται πιο "ελαστική". Για το project αυτό δούλεψα στενά με μία voice coach και επιπλέον έκανα η ίδια μαθήματα προσπαθώντας να υιοθετήσω κάποια άλλη φωνή. Έτσι μπόρεσα να συγκρίνω την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής με αυτή μίας συνεδρίας voice coaching. Η ιδέα μου ήρθε βλέποντας μία ταινία στην οποία ο γνωστός φιλόσοφος Slavoj Zizek που πρωταγωνιστούσε ανέφερε κάποιες σκέψεις του σχετικά με τη φωνή, με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο. Από εκείνη τη στιγμή μου έγινε έμμονη ιδέα η φωνή σαν ένα πανίσχυρο εργαλείο αλλά και σαν κάτι που σε χαρακτηρίζει κοινωνικά αλλά δύσκολα αλλάζει.
Ποιος είναι ο σκοπός της συγκεκριμένης εφαρμογής;
Σε πρώτη φάση, σκοπός της δουλειάς αυτής ήταν να υπενθυμίσει ότι πολλές φορές έχει περισσότερη σημασία ο τρόπος που λέμε κάτι, παρά αυτό που λέμε. Το video νομίζω ότι επικοινωνεί τη σημασία της εφαρμογής με αρκετά άμεσο τρόπο. Παρουσιάζεται ένα πείραμα που έκανα με διάφορους συμμετέχοντες για να δοκιμάσω και να αποδείξω την αποτελεσματικότητά της, αλλά επίσης και να αποκαλύψω μπροστά στην κάμερα πώς οι άνθρωποι χειρίζονται διάφορες κοινωνικές καταστάσεις. Έτσι, λοιπόν, ζήτησα από φοιτητές ιατρικής του Imperial College και managers ανθρώπινου δυναμικού, να χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή με σκοπό να δημιουργήσουν τη βέλτιστη φωνή για μία ατυχή περίσταση, όπως να ανακοινώσουν σε κάποιον την απόλυσή του ή το θάνατο ενός ασθενή. Αρχικά τους ζήτησα να χρησιμοποιήσουν την υποκριτική τους δεινότητα και ύστερα απλώς να χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ενώ έπαψαν να σκέφτονται πια τη δυσάρεστη κατάσταση, απέδιδαν καλύτερα χρησιμοποιώντας απλώς το δείκτη της εφαρμογής. Διάλεξα ειδικά αυτή την περίπτωση πρώτον γιατί ο τρόπος που ανακοινώνεις τέτοια νέα έχει απίστευτη σημασία, αφού η λάθος φωνή είναι ασυγχώρητη και ο συνομιλητής σου μπορεί να το θυμάται για πάντα. Δεύτερον, οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες δεν πρέπει στην πραγματικότητα να εμπλέκονται συναισθηματικά με τέτοιες καταστάσεις, διαφορετικά σημαίνει ότι δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Αλλά επίσης μου άρεσε η ιδέα οτι το αποτέλεσμα θα είχε και μία νότα black humor.
Η φωνή είναι ένα στοιχείο της ταυτότητάς μας και η αλήθεια είναι ότι μαρτυρά πολλά για τη διάθεσή μας, τα συναισθήματά μας...H συγκεκριμένη εφαρμογή, αν και είναι ένα εξαιρετικό επαγγελματικό εργαλείο, δεν πιστεύετε ότι θα μπορεί να κρύψει την αλήθεια της;
Αυτή ακριβώς την ερώτηση περιμένω να κάνει κάποιος βλέποντας τη δουλειά μου και να αναρωτηθεί αν τελικά είναι καλό να μηχανοποιούμε τα συναισθήματά μας. Από τη μία ξέρουμε πόσο σημαντικό εργαλείο είναι η φωνή, το καταλαβαίνουμε βλέποντας διάφορους πολιτικούς και δημοφιλείς προσωπικότητες να εκπαιδεύουν τη φωνή τους προκειμένου να αυξήσουν και την επιρροή τους. Από την άλλη, θα μπορούσε εύκολα να το φανταστεί κανείς σαν μία δεσποτική τεχνολογία σαν αυτές που βλέπουμε στις ταινίες sci-fi. Το Voice Booth φτιάχτηκε με σκοπό να θέσει ερωτήματα σε σχέση με τη βελτιστοποίηση του ανθρώπου σαν κοινωνικό είδος μέσω της τεχνολογίας. Αυτό που ήθελα να πετύχω πρωτίστως μέσα από αυτή τη δουλειά ήταν να αναδείξω το γεγονός ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας δημιουργεί γύρω μας νέα κοινωνικοπολιτικά μοντέλα και αυτές οι αλλαγές δεν είναι απαραιτήτως μόνο θετικές ή μόνο αρνητικές, αλλά συνήθως και τα δύο. Ή τίποτα από τα δύο. Με άλλα λόγια, αντιμετωπίζω το design σαν ένα εργαλείο που μπορεί να μας βοηθήσει να κρατάμε μία κριτική στάση απέναντι στα πράγματα. Να φανταστούμε και να αντιμετωπίσουμε το μέλλον έτσι όπως ακριβώς θα έρθει παρά να ελπίζουμε ότι η τεχνολογία θα φέρει βιώσιμες λύσεις για όλους με μηδέν επιπτώσεις.
Έχετε εκθέσει τη δουλειά σας στο FACT, το Victoria and Allbert Museum...Ποιο είναι το καλύτερο σχόλιο που έχετε ακούσει μέχρι σήμερα για τη δουλειά σας;
Λαμβάνω αρκετά κολακευτικά σχόλια για τη δουλειά μου κάθε φορά που την εκθέτω, αλλά τα πιο ενδιαφέροντα τα έχω ακούσει από διαφορετικούς επαγγελματίες που πιστεύουν ότι αυτό που έφτιαξα θα ήταν ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τον κλάδο τους. Στην πραγματικότητα, ούτε κι εγώ δεν είχα φανταστεί πόσες διαφορετικές εφαρμογές θα μπορούσε να έχει. Αυτά τα σχόλια είναι τα καλύτερα γιατί μου δίνουν ιδέες για το πώς θα μπορούσα να συνεχίσω την έρευνά μου.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Μετά την αποφοίτηση μας από το Royal College of Art, εγώ και μια συμφοιτήτριά μου από τη Γερμανία ενώσαμε τις δυνάμεις μας με σκοπό τη δημιουργία ενός οργανισμού, το Character Engineering Institute. Το CEI είναι μία πρακτική που κινείται ανάμεσα στην τέχνη και το design και σκοπό έχει να ερευνήσει τις καθημερινές μας κοινωνικές διαδράσεις, σχεδιάζοντας συστήματα που διδάσκουν στο ευρύ κοινό διάφορες κοινωνικές - πολιτισμικές δεξιότητες, πάντα με μία κάπως ειρωνική διάθεση απέναντι στις κοινωνικές, πολιτικές και θεσμικές δομές που οικοδομούν την καθημερινή μας πραγματικότητα. Το Voice Booth είναι ένα από τα συστήματα που θα αναπτυχθούν περαιτέρω μέσα από το CEI.
Η επιστροφή στην Ελλάδα υπάρχει στο μυαλό σας;
Προς το παρόν όχι, δεν το σκέφτομαι καθόλου. Η ζωή μου είναι εδώ, στο Λονδίνο. Μόνο η οικογένειά μου μου λείπει. Η δουλειά μου είναι κάπως υβριδική, κάτι ανάμεσα στην τέχνη και το design, και αυτό τη δυσκολεύει κάπως να σταθεί στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή. Από την άλλη, καταλαβαίνω ότι αυτό που έχει ανάγκη η χώρα είναι ανθρώπους που μπορούν να παρακάμψουν τις ελλιπείς υποδομές, τη γραφειοκρατία και το κατεστημένο σε όλους τους τομείς και να δημιουργήσουν όλα αυτά που λείπουν. Αλλά και πάλι, χρειάζεσαι μία “πιστοποίηση επιτυχίας” από τους υπάρχοντες θεσμούς για να κάνεις τη φωνή σου να ακουστεί.