Για πολύ μυημένους: Αστροφυσική και τέχνη σε installation του Φεστιβάλ Αθηνών

Το project ΑΤΛΑΣ είναι μια οπτικοακουστική διαδραστική εγκατάσταση, στο πλαίσιο του φεστιβάλ

Ο έναστρος ουρανός που πάντα γοήτευε τους ανθρώπους ενέπνευσε τον συνθέτη Παναγιώτη Βελιανίτη ο οποίος με το project ΑΤΛΑΣ δημιουργεί μια προσομοίωση του ουράνιου θόλου, φέρνει τους αστερισμούς σε απόσταση αναπνοής και μας καλεί να τους «αγγίξουμε».

«Το project ΑΤΛΑΣ είναι μια οπτικοακουστική διαδραστική εγκατάσταση. Στο πλαίσιο του φεστιβάλ έχει συμπεριληφθεί ως εικαστικό, όμως δεν είναι, διότι αυτού του είδους οι εγκαταστάσεις είναι ένα ξεχωριστό είδος τέχνης. Όπως το Πολύτοπο του Ξενάκη» είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συνθέτης και δημιουργός Παναγιώτης Βελιανίτης.

«Ξεκινάμε με 12 εγκαταστάσεις, 12 οθόνες στις οποίες προβάλλονται 12 διαφορετικοί αστερισμοί κάθε φορά. Οι αστερισμοί αλλάζουν κάθε λεπτό, ώστε ο ένας να πηγαίνει από την μία οθόνη στην άλλη και έτσι παρατηρούμε την κίνηση του ουρανού αριστερόστροφα. Οι δώδεκα οθόνες βρίσκονται σε δώδεκα βάθρα και μπροστά από τις οθόνες υπάρχουν δώδεκα φωτεινές δέσμες και μια μικρότερη οθόνη που μας δείχνει πως έχουν χαρτογραφηθεί τα άστρα των αστερισμών. Σε αυτό το σκοτεινό χώρο που φωτίζεται μόνο από τις δώδεκα δέσμες μπαίνουν οι επισκέπτες και έχουν τη δυνατότητα να ανέβουν σε ένα από αυτά τα βάθρα. Από τη στιγμή που θα βρεθούν κάτω από τη φωτεινή δέσμη, η οθόνη αναγνωρίζει τον άνθρωπο και προβάλει το περίγραμμά του μαζί με τον αστερισμό, με φόντο τον ουρανό. Επίσης με την κίνησή του, ο επισκέπτης, μπορεί να ακουμπήσει ένα από τα άστρα του αστερισμού το οποίο αμέσως γίνεται λαμπρότερο και παράγει ήχο» εξήγησε.

Ο συνθέτης χρησιμοποιεί τις σταθερές διατάξεις των άστρων για να αντιστοιχίσει το ηχητικό σύμπαν ηχογραφήσεων από την ανθρώπινη ιστορία μέσα από τις προσωπικές του αναζητήσεις και το προσωπικό του μουσικό ιδίωμα. Από κάθε αστερισμό δημιουργείται μια μουσική σύνθεση ανοικτής φόρμας για τον κάθε αστερισμό με ηχητικό υλικό βασισμένο σε ηχογραφήσεις, από τον φωναυτογράφο του Édouard-Léon Scott de Martinville μέχρι τον αχό των πρόσφατων βομβαρδισμών στην Συρία και τις κραυγές των προσφύγων, οι επισκέπτες, δημιουργούν μια αέναα μεταβαλλόμενη σύνθεση, αποτέλεσμα των επιμέρους αυτοσχεδιασμών μπροστά από κάθε εγκατάσταση.

Κάπου, μεταξύ των εγκαταστάσεων, στέκει και λαλεί, ένα μοναχικό πτηνό, ο γκιώνης. «Με τη μονότονη λαλιά του, μας θυμίζει την αδυναμία μας να αντισταθούμε στον καταιγισμό των ηχητικών θραυσμάτων της ιστορίας που συσσωρεύονται μπροστά μας κατ' αντιστοιχία με τον "Angelus Novus" του Klee και την αναφορά αυτού στο "Illuminations" του W. Benjamin» υπογραμμίζει ο Παναγιώτης Βελιανίτης.

Ο στόχος του project είναι να διεξαχθεί ένα άτυπο κοινωνικό πείραμα. «Όσοι άνθρωποι βρίσκονται κάτω από τις φωτεινές δέσμες αυτόματα έχουν και μια ηγετική θέση σε σχέση με τους άλλους που βρίσκονται στον κατασκότεινο χώρο και απλώς περιπλανώνται. Αυτοί οι άνθρωποι με την κίνησή τους διαχειρίζονται την παρουσία της ιστορίας μας, μέσα από ένα ηχητικό ποτάμι» υποστηρίζει ο καλλιτέχνης. 

Στο πλαίσιο της επίσημης παρουσίασης της εγκατάστασης που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 25 Ιουλίου στις 19:30 στο κτήριο Α της Πειραιώς 260 και για τέσσερις ξεχωριστές βραδιές, τρία φορητά τηλεσκόπια θα βρίσκονται τοποθετημένα έξω από τον χώρο της εγκατάστασης, όπου οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρούν τα - ορατά κάθε βραδιά - ουράνια σώματα. Επίσης στον κήπο της Πειραιώς 260 θα πραγματοποιηθούν ομιλίες για θέματα Αστρονομίας από αστρονόμους και εξειδικευμένο προσωπικό του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. 

Η εγκατάσταση είναι επισκέψιμη καθημερινά, από τις 19:30 έως μισή ώρα μετά τη λήξη της τελευταίας παράστασης έως τις 15/07.