O Δρ. Γεώργιος Σπηλιόπουλος είναι Γενικός Χειρουργός & Χειρουργός του Πεπτικού Συστήματος - Δ/ντης Χειρουργικής του Oμίλου Ιατρικού Αθηνών.
Σαν μετάσταση (εκ του ρήματος μεθίσταμαι) ορίζεται: η εμφάνιση εντοπίσεων του καρκίνου σε άλλα όργανα, μακριά από την πρωτοπαθή εστία. Η οδός εξάπλωσης μπορεί να είναι φλεβική ή λεμφική.
Οι μεταστάσεις αποτελούν χαρακτηριστικό των κακοήθων όγκων. Συνεπώς, όλοι οι κακοήθεις όγκοι μπορούν να δώσουν μεταστάσεις. Αυτές χωρίζονται σε "σύγχρονες", όταν ανακαλύπτονται ταυτόχρονα με τον πρωτοπαθή όγκο και "μετάχρονες", όταν εμφανίζονται μετά την αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου.
Η επιθετικότητα ενός καρκίνου, εν πολλοίς, χαρακτηρίζεται από την ταχύτητα και την ευκολία, με την οποία εμφανίζονται οι μεταστάσεις. Τα όργανα, στα οποία συνήθως μεθίστανται οι κακοήθεις όγκοι, είναι το ήπαρ, οι πνεύμονες, τα οστά, ο εγκέφαλος και το περιτόναιο.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, η ύπαρξης μεταστάσεων στερούσε τις ελπίδες επιβίωσης στους ασθενείς. Τώρα όμως, έχει επέλθει με την πρόοδο στη χειρουργική, τη χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία καθώς και την ιατρική τεχνολογία, μια ριζική βελτίωση στην επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η μεταστατική νόσος θεραπεύεται, ενώ στις υπόλοιπες, η εξέλιξη της νόσου επιβραδύνεται πάρα πολύ, με σημαντικό κέρδος στην επιβίωση.
Όσον αφορά τη χειρουργική πρόοδο, η χειρουργική του ήπατος σε έμπειρα χέρια αποτελεί ασφαλή και καθημερινή πρακτική. Οι σημερινές τεχνικές, όπως η χειρουργική με εξωσωματική κυκλοφορία στο όργανο ή ακόμη η χειρουργική του οργάνου έξω από το ανθρώπινο σώμα (ex vivo), με χρήση ραδιοσυχνότητας, μια μορφή ενέργειας, η οποία μπορεί να καταστρέψει επιλεκτικά μια μετάσταση στο ήπαρ, τον πνεύμονα ή τα οστά, σεβόμενη τον υγιή ιστό, είναι ένα παράδειγμα των πλεονεκτημάτων της τεχνολογικής προόδου στον τομέα της θεραπείας των μεταστάσεων.
Έχει επέλθει μια ριζική αλλαγή στις πεποιθήσεις των θεραπόντων ιατρών, οι οποίοι πλέον αφαιρούν και πνευμονικές μεταστάσεις. Βεβαίως, σε καμία περίπτωση η χειρουργική θεραπεία των μεταστάσεων δεν είναι μια απλή υπόθεση. Απαιτεί συνεργασία εκ μέρους των ασθενών και πολύ καλό θεραπευτικό σχεδιασμό.
Το καλό έργο της χειρουργικής, συμπληρώνουν: η χημειοθεραπεία, η οποία μπορεί να είναι είτε "συστηματική", δηλαδή να χορηγείται από φλέβα με κυκλοφορία του φαρμάκου σε όλο τον οργανισμό, είτε περιοδική δηλαδή η κυκλοφορία του φαρμάκου να αφορά μόνο το όργανο που πάσχει από μεταστάσεις.
Εξαιρετικός σύμμαχος στη θεραπεία των μεταστάσεων είναι και η ακτινοθεραπεία, η οποία με τα τεχνικά μέσα που διαθέτουμε σήμερα (π.χ. gamma knife & cyberknife) μπορεί να εξαφανίσει μεταστάσεις στον εγκέφαλο ή στα οστά, εκ των οποίων ιδίως στον εγκέφαλο, η χειρουργική προσπέλασης είναι εξαιρετικά δυσχερής.
Οι μεταστάσεις στον πνεύμονα χειρουργούνται πλέον, ευχερώς είτε ανοιχτά, είτε θωρακοσκοπικά (δηλαδή χωρίς να ανοιχτεί ο θώρακας, από πολύ μικρές οπές).
Η θεραπεία των περιτοναϊκών μεταστάσεων αξίζει μια ιδιαίτερη μνεία: σήμερα με χειρουργικές επεμβάσεις, πολύ μεγάλης διάρκειας, αφαιρούνται μία προς μία οι καρκινικές εντοπίσεις και κατόπιν όλη η περιτοναϊκή κοιλότητα "πλένεται" για μια ώρα περίπου, με καρκινοτοξικά φάρμακα σε θερμοκρασία 42 βαθμών, με αποτέλεσμα την ίαση του ενός στους 3 ή 4 ασθενείς.
Από όσα είπαμε, προκύπτει ότι η θεραπεία των μεταστάσεων αφορά πολλές ειδικότητες, απαιτεί τη χάραξη μιας στρατηγικής και κυρίως μπορεί να απαιτήσει περισσότερα από ένα θεραπευτικά στάδια.
Η ικανότητα της ιατρικής ομάδος, η σοβαρότητα του ογκολογικού συμβουλίου και εμπιστοσύνη του ασθενούς στους γιατρούς, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για ένα καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Στοιχεία Επικοινωνίας με Δρ Γεώργιο Σπηλιόπουλο: Λεωφ. Κηφισίας 108, Αμπελόκηποι, Τ.Κ. 11526 Αθήνα (metro Πανόρμου), Τηλ: +30 216 7000 546 & fax: 216 7000 549, +30 6977332523 & +30 6945412313 e-mail : [email protected] , www.spiliopoulos.net
