Η Ελληνίδα κοσμολόγος που εφηύρε ξανά τον εαυτό της

...ως δημιουργός πρωτοποριακών «γκάτζετ» με «ψυχή»

Η 45χρονη Φωτεινή Μαρκοπούλου είναι μια μάλλον ασυνήθιστη περίπτωση επιστήμονα, καθώς εγκατέλειψε τα μυστικά του σύμπαντος για χάρη των μυστικών της ψυχής και τη γοητεία της δημιουργίας.

Από πρωτοποριακή φυσικός-κοσμολόγος μεταμορφώθηκε σε πρωτοπόρο μιας νέας γενιάς τεχνολογικών «γκάτζετ», που όχι μόνο θα φοριούνται, αλλά επίσης - όπως η μουσική- θα αλλάζουν την ψυχική διάθεση του χρήστη. Ανέπτυξε έτσι το Doppel, μία συσκευή που δεν καταγράφει απλώς στατιστικές (π.χ. πόσα μέτρα περπάτησες), ούτε μόνο βιοδείκτες (π.χ. τους χτύπους της καρδιάς, την αρτηριακή πίεση ή την θερμοκρασία του σώματός σου), αλλά η οποία επιδρά στα ίδια τα συναισθήματά σου.

Η Φ.Μαρκοπούλου γεννήθηκε το 1971, σπούδασε Φυσική στην Ελλάδα και πήρε το διδακτορικό της από το Imperial College του Λονδίνου. Υπήρξε μία από τις πιο διακεκριμένες νέες Ελληνίδες φυσικούς που έφυγαν από την Ελλάδα και διέπρεψαν στο εξωτερικό στην κοσμολογία και στην κβαντική φυσική. Έφθασε να διδάσκει στο περίφημο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Perimeter του Καναδά και να συνεργάζεται με διάσημους φυσικούς όπως ο Λι Σμόλιν. Δίδαξε επίσης σε άλλα πανεπιστήμια και ινστιτούτα (ΜΙΤ ΗΠΑ, Γουότερλου Καναδά, Μαξ Πλανκ Βερολίνου κ.α.).

Και όμως, το 2012, τα παράτησε όλα αυτά για να εφεύρει από την αρχή τον εαυτό της. Έκανε (ξανά) μεταπτυχιακά στο Λονδίνο, σε ένα κοινό πρόγραμμα του Imperial College και του Βασιλικού Κολλεγίου Τεχνών, πάνω σε κάτι τελείως διαφορετικό: στο καινοτομικό τεχνολογικό ντιζάιν (Innovation Design Engineering).
Πρόσφατα η πρώην φυσικός, μαζί με τρεις ακόμη τολμηρούς καινοτόμους, έναν μηχανολόγο μηχανικό, έναν ειδικό στην επιστήμη των υλικών και έναν βιομηχανικό σχεδιαστή, ίδρυσε τη νεοφυή εταιρεία «ενσυναισθητικής φορέσιμης τεχνολογίας» (empathic wearable technology) Team Turqoise.

Σε συνέντευξή της στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η Φ.Μαρκοπούλου, η οποία είναι συνιδρύτρια και επιστημονική διευθύντρια στην Team Turqoise, μιλάει για το Doppel, που ετοιμάζεται να λανσάρει στην αγορά. Είναι ένα βραχιόλι (περικάρπιο) που αλλάζει την ψυχική διάθεση όποιου το φοράει: αν είναι αγχωμένος και «σπινταρισμένος», τον χαλαρώνει, ενώ αντίθετα, αν είναι πεσμένος, τον «ανεβάζει».

Το Doppel είναι η μετεξέλιξη ενός «γκάτζετ», του "MyTempo", που η ίδια και οι συνεργάτες της είχαν σχεδιάσει στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού της και το οποίο είχε βραβευθεί το 2014 σε διαγωνισμό δημιουργικού ντιζάιν της Deutsche Bank.

Το Doppel μοιάζει εξωτερικά με ρολόι χειρός, αλλά δεν λέει την ώρα, γι' αυτό, άλλωστε, φοριέται στην μέσα πλευρά του καρπού και όχι στην έξω. Με βάση τις αρχές της ψυχο-φυσιολογίας (δηλαδή της αλληλεπίδρασης νου-σώματος), εκπέμπει παλμούς όπως της καρδιάς, που τους νιώθει κανείς ως δονήσεις στο δέρμα του και οι οποίες εισχωρούν στο σώμα του για να κάνουν τα «μαγικά» τους. Το σκεπτικό είναι ότι η καρδιά σιγά-σιγά θα προσαρμοσθεί μόνη της στον ρυθμό του Doppel, ανεβάζοντας ή κατεβάζοντας παλμούς, και αυτό μετά θα επηρεάσει όλο τον οργανισμό, διεγείροντας ή ηρεμώντας τον.

Ο ρυθμός των παλμών ρυθμίζεται κάθε φορά από τον χρήστη να είναι ανάλογος -πιο αργός ή πιο γρήγορος- με την ψυχική διάθεση που θέλει κανείς να προκαλέσει στον εαυτό του. Έτσι, αν κανείς θέλει να μείνει ξύπνιος το βράδυ, αντί για καφέ, μπορεί να φορέσει το Doppel και να το ρυθμίσει στο γρήγορο. Ενώ αν θέλει να ηρεμήσει για να κοιμηθεί ή προτού δώσει μια αγχωτική ομιλία ενώπιον κοινού, πάλι θα το φορέσει, αλλά θα το ρυθμίσει στους αργούς παλμούς.

Η δημιουργία του Doppel χρηματοδοτήθηκε το 2015 μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας μικροχρηματοδοτήσεων Kickstarter (από όπου αντλήθηκαν 111.200 λίρες), καθώς και από άλλες πηγές, όπως η τράπεζα Deutsche Bank και ο κρατικός φορέας χρηματοδότησης καινοτομιών της Βρετανίας Innovate UK.

Αυτή τη στιγμή -αφού δοκιμάσθηκε και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου με ειδικά τεστ σε εκατοντάδες εθελοντές και επιβεβαιώθηκε ότι όντως φέρνει αποτελέσματα στους χρήστες- το Doppel βρίσκεται σε φάση μαζικής παραγωγής για να βγει στην αγορά έως το τέλος του 2016, σε τιμή 110 λιρών περίπου. Αν και δεν έχουν προκύψει ενδείξεις ότι μπορεί να επιφέρει δυσάρεστες παρενέργειες, μένει να φανεί κατά πόσο οι καταναλωτές θα πεισθούν ότι πράγματι «δουλεύει».

Ήδη η δημιουργική «παρέα» της Μαρκοπούλου αναπτύσσει ένα νέο προϊόν φορέσιμης (wearable) τεχνολογίας για παιδιά, σε συνεργασία με έναν κολοσό, τη Disney, το οποίο όμως παραμένει μυστικό προς το παρόν.
Ακολουθεί η συνέντευξη:

ΕΡ: Υπήρξατε μία από τις πιο προβεβλημένες -και στο εξωτερικό- θεωρητικούς φυσικούς της γενιάς σας. Πώς και γιατί πήρατε την μεγάλη και ασυνήθιστη απόφαση να ξεκόψετε από τη Φυσική και πόσο οριστικό είναι αυτό το «διαζύγιο»;

ΑΠ: Πάντοτε είχα πολλά ενδιαφέροντα, με τη Φυσική να αποτελεί πάντα μία από τις μεγαλύτερες αγάπες μου - αλλά όχι την μόνη. Και οι δυο γονείς μου ήσαν γλύπτες και η δημιουργία ήταν εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι της ζωής μου, ενώ μεγάλωνα στην Αθήνα. Για να καταλάβετε, το καθιστικό μας ήταν εργαστήριο γλυπτικής. Λατρεύω την επιστροφή στη δημιουργία, μέσω του σχεδιασμού και των καινοτομικών τεχνολογιών. Τώρα, εάν το διαζύγιο με τη Φυσική είναι οριστικό, ποιός μπορεί να ξέρει, ίσως και να είναι.

ΕΡ: Τι σας έμεινε από την πολυετή ενασχόλησή σας με τη Φυσική; Συνεχίζετε να κάνετε κάποιου είδους επιστημονική έρευνα;

ΑΠ: Γνωρίζω πολλούς φυσικούς που τώρα ασχολούνται με κάτι άλλο - αλλά θεωρώ πως εάν γίνει κανείς φυσικός, παραμένει για πάντα φυσικός μέσα του. Αυτή τη στιγμή, είμαι εξαιρετικά απασχολημένη με την 'απογείωση' του Doppel, κάτι το οποίο πράγματι περιλαμβάνει πληθώρα από πειράματα και δοκιμές, προκειμένου να βεβαιωθούμε ότι η τεχνολογία μας είναι απολύτως αποτελεσματική.

ΕΡ: Πότε θα βγει στην αγορά το Doppel;

ΑΠ: Προς το παρόν, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προχωρήσουν σε προπαραγγελία (pre-order) μέσω της ιστοσελίδας μας, καθώς το Doppel βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της παραγωγής. Θα βγει σε δυο χρώματα, λευκό και μαύρο, ενώ θα υπάρχουν και δυο επιλογές για το λουράκι.

ΕΡ: Πού γίνεται η μαζική παραγωγή του; Υπάρχει ανταγωνισμός από παρεμφερή προϊόντα;

ΑΠ: Η παραγωγή του Doppel δεν έχει ολοκληρωθεί. Το προϊόν κατασκευάζεται στην Κίνα και αναμένουμε να είναι σε θέση αποστολής στους πελάτες που έχουν κάνει προ-παραγγελία, πριν από τα Χριστούγεννα του 2016. Έχουν εμφανιστεί πράγματι και άλλα προϊόντα παρόμοιας τεχνολογίας, όπως το Thync, το οποίο, ωστόσο, φτιάχνεται κατά παραγγελία, ενώ τα πρώτα στοιχεία δείχνουν πως ίσως έχει παρενέργειες για την υγεία του ατόμου.

ΕΡ: Θα έλθει και στην Ελλάδα;

ΑΠ: Το Doppel είναι ευρωπαϊκό προϊόν, έτσι οποιοσδήποτε στην Ελλάδα μπορεί να προβεί σε προ-παραγγελία.

ΕΡ: Το Doppel έχει ήδη τεράστια προβολή στον διεθνή Τύπο. Αυτό εξασφαλίζει την μελλοντική επιτυχία του στην αγορά ή φοβάστε την αποτυχία και την αδιαφορία του κοινού;

ΑΠ: Σίγουρα υπάρχουν πολλές προκλήσεις στο δρόμο μπροστά μας, όμως το έντονο ενδιαφέρον γύρω από το Doppel, που σημειώνεται ήδη από τώρα, κάθε άλλο παρά φόβο μάς γεμίζει για όσα έρχονται.

ΕΡ: Έχει δοκιμασθεί πειραματικά από ανεξάρτητους ερευνητές η αποτελεσματικότητά του;

ΑΠ: Ναι, έχει δοκιμαστεί η αποτελεσματικότητά του με 'τυφλές' δοκιμές, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν πρόκειται για το φαινόμενο της αυθυποβολής. Έχουν γίνει ήδη εκατοντάδες πειράματα και οι δοκιμές του Doppel συνεχίζονται διαρκώς. Μπορεί όποιος ενδιαφέρεται, να διαβάσει αναλυτικότερα για τα πειράματα και τις έρευνες στην ιστοσελίδα του Doppel.

ΕΡ: Υπάρχουν άλλα «γκάτζετ» πάνω στα οποία δουλεύετε για να βγουν στην αγορά και αληθεύει η συνεργασία σας με την Disney για ένα παιδικό προϊόν; Σκοπεύετε να παραμείνετε μια μικρή νεοφυής (start-up) εταιρεία ή τελικά θα συνεργασθείτε με κάποιον επιχειρηματικό κολοσσό;

ΑΠ: Πράγματι έχουμε στα σκαριά περισσότερα προϊόντα. Επίσης, ναι, αληθεύει πως στα άμεσα σχέδιά μας βρίσκεται και μια δοκιμή με την εταιρεία Disney για ένα προϊόν για παιδιά. Μια νέα εταιρεία είναι βέβαια συναρπαστική, αλλά φυσικά σκοπεύουμε να μεγαλώσουμε εν καιρώ.

ΕΡ: Ποιος είναι ο κοινός παρονομαστής στα προϊόντα που αναπτύσσετε και γιατί στην ομάδα σας υπάρχει ένας ακόμη Έλληνας, ο καθηγητής ψυχολογίας Μάνος Τσακίρης;

ΑΠ: Η τεχνολογία μας βασίζεται στις ρίζες των συναισθημάτων, αλλά και στις αισθήσεις μας. Είμαστε αποφασισμένοι να έχουμε τον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό, καθώς και τη μηχανική και την τεχνολογία, έτσι η προσωπική εμπειρία των χρηστών είναι κεντρικής σημασίας. 

Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε σε αυτό το πεδίο, όταν φοιτούσαμε στο Imperial College και από τότε συζητούσαμε με τον καθηγητή Μάνο Τσακίρη, καθώς είναι ένας από τους κορυφαίους ειδικούς αυτής της τεχνολογίας. Καθώς τα πειράματά μας απέδιδαν αποτελέσματα, ο καθηγητής Τσακίρης αποφάσισε να έρθει κι αυτός στην εταιρεία μας. Είναι συναρπαστικό να τον έχουμε μαζί μας στην Team Turquoise.

ΕΡ: Παρακολουθείτε τις εξελίξεις στην Ελλάδα;

ΑΠ: Ναι, φυσικά και τις παρακολουθώ και είναι πολύ σκληρό να βλέπω τις δυσκολίες που πλήττουν τη χώρα, όποτε επιστρέφω. Τα πράγματα έχουν πράγματικά αλλάξει. Είναι τόσο παράξενες εποχές αυτές που ζούμε, για ολόκληρο τον κόσμο.