Φιλαρμονική της Βιέννης: Η διασημότερη ορχήστρα του κοσμου έγινε 175 ετών

Το συνολικό ύψος των εσόδων της κάθε χρόνο πρέπει να φθάνει και πάνω από 30 εκατομμύρια ευρώ.

Η ορχήστρα που ο Ρίχαρντ Βάγκνερ θεωρούσε την «πιο θαυμαστή της υφηλίου» και την οποία, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, εκατοντάδες εκατομμύρια τηλεθεατές στον κόσμο απολαμβάνουν στην παραδοσιακή Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία της Βιέννης, η "Φιλαρμονική της Βιέννης", συμπληρώνει σήμερα 175 χρόνια ζωής.

Τα πρώτα δειλά βήματα για την άνευ προηγουμένου "σταδιοδρομία" αυτής της μοναδικής στον κόσμο ορχήστρας, γινόταν το Δεκέμβριο του 1842, όταν γεννιόταν η ιδέα της χρησιμοποίησης της ορχήστρας της τότε Αυτοκρατορικής-Βασιλικής (καισαροβασιλικής) Όπερας της Βιέννης και έξω από το θέατρο, σε κανονική συναυλία.

Λίγους μήνες αργότερα, στις 28 Μαρτίου 1842, με πρωτοβουλία του μαέστρου Ότο Νικολάι, δινόταν στη μεγάλη αίθουσα τελετών Ρεντούτενζααλ των χειμερινών ανακτόρων του Χόφμπουργκ, η πρώτη συναυλία, που σήμανε και την ώρα γέννησης της "Φιλαρμονικής της Βιέννης".

Για τη Φιλαρμονική της Βιέννης σημαδιακή υπήρξε η συνεργασία της με τον Ρίχαρντ Στράους που διεύθυνε ανάμεσα στο 1906 και στο 1944 εκατοντάδες παραστάσεις όπερας και συναυλίες μαζί της, ενώ σταθμοί στην ιστορία της υπήρξαν και οι συνεργασίες της με τους αρχιμουσικούς Αρτούρο Τοσκανίνι και Βίλχελμ Φούρτβενγκλερ σε πάνω από 500 εμφανίσεις μαζί της στο διάστημα 1927 με 1954.

Η νεότερη ιστορία 

Η εισβολή των χιτλερικών στρατευμάτων στην Αυστρία το Μάρτιο του 1938, σήμανε σχεδόν το τέλος της Φιλαρμονικής της Βιέννης, αφού οι ναζιστές απέλυσαν όλα τα εβραϊκής καταγωγής μέλη της, στέλνοντας τα περισσότερα από αυτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, εκμεταλλευόμενοι ωστόσο, από την άλλη πλευρά, την υπόλοιπη ορχήστρα για τους προπαγανδιστικούς σκοπούς τους.

Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Φιλαρμονική μπόρεσε να ξαναβρεί την αίγλη της φέρνοντας στη Βιέννη διάσημους μαέστρους όπως τον Έλληνα Δημήτρη Μητρόπουλο, αλλά και τους Κλέμενς Κράους, Κάρλο Μαρία Τζουλίνι, Καρλ Σούριχτ, Μπρούνο Βάλτερ και κατόπιν τους σύγχρονους Ζουμπίν Μέτα, Λόριν Μάαζελ, Σέρζι Οζάβα, Αντρέ Πρεβέν, Κλαούντιο Αμπάντο ή Ρικάρντο Μούτι.

Οι συνεργασίες της ορχήστρας με τους τρεις μεγαλύτερους μεταπολεμικούς αρχιμουσικούς, τον ελληνικής καταγωγής Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, τον Λέοναρντ Μπέρνσταιν και τον Καρλ Μπεμ, αποτελούν ξεχωριστά κεφάλαια στην ιστορία της.

Πάνω από 30 εκατομμύρια ευρώ έσοδα το χρόνο

Από την ίδρυση της και μέχρι σήμερα, η Φιλαρμονική της Βιέννης διατηρεί το καθεστώς ενός αυτοδιαχειριζόμενου, ανεξάρτητου σωματείου με δύο συγχρόνως έδρες, την Κρατική Όπερα Βιέννης και την Εταιρεία Φίλων Μουσικής Βιέννης.

Κατά μέσο όρο, και εκτός από τις βραδιές με παραστάσεις όπερας, υπάρχουν για τη "Φιλαρμονική" 100 συναυλίες το χρόνο, πολλές από τις οποίες δίνονται στο εξωτερικό όπου αυτή είναι πάντα περιζήτητη και μετακινείται συνήθως ανάμεσα σε Νέα Υόρκη, Παρίσι, Λονδίνο, Άμστερνταμ, Τόκιο ή Βατικανό.

Επιπλέον, σε 30 με 35 ανέρχονται οι βραδιές όπερας που δίνει η Φιλαρμονική της Βιέννης κάθε χρόνο στο πλαίσιο των φημισμένων Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ τον Ιούλιο και Αύγουστο.

Με προπωλημένα τα εισιτήρια κάθε παράστασής της εβδομάδες ή μήνες νωρίτερα, η βιεννέζικη ορχήστρα θεωρείται σήμερα η απόλυτη κυρίαρχος και στη διεθνή αγορά δίσκων κλασικής μουσικής, καθώς οι εγγραφές της που κυκλοφορούν σήμερα ξεπερνούν κατά πολύ τις 500, ενώ γενικά τα έσοδά της εμφανίζουν διψήφιο ποσοστό αύξησης τα τελευταία χρόνια, τη στιγμή που άλλες ανάλογες ορχήστρες, στο Μόναχο ή στο Βερολίνο, απειλούνται με κλείσιμο.

Τα έσοδα της ορχήστρας από δικαιώματα σε παλιές ηχογραφήσεις πρέπει να ξεπερνούν το χρόνο τα 20 εκατομμύρια ευρώ, το συνολικό ύψος των εσόδων της από την Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία, τουρνέ, εμφανίσεις στην Κρατική Οπερα Βιέννης, νέες εγγραφές δίσκων, δικαιώματα από τηλεοπτικές μεταδόσεις κ.α., πρέπει να φθάνει και πάνω από 30 εκατομμύρια ευρώ.

Η Φιλαρμονική της Βιέννης αποτελεί σήμερα ένα είδος υπερδύναμης στο χώρο της κλασικής μουσικής, ενώ συχνά τίθεται το ερώτημα αν ισχύει και σήμερα ο χαρακτηρισμός του Ρίχαρντ Βάγκνερ ότι πρόκειται για την "πιο θαυμαστή ορχήστρα στον κόσμο".

Επίσημοι στην Αυστρία, θέλοντας να εμφανιστούν μετριόφρονες, παραπέμπουν στο αδιαμφισβήτητο γεγονός πως η βιεννέζικη ορχήστρα θεωρείται, μαζί με τη Φιλαρμονική του Βερολίνου, τη Συμφωνική της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας και εκείνη του Άμστερνταμ, μια από τις πέντε καλύτερες του κόσμου, και εξακολουθεί να είναι, 175 χρόνια από τη γέννησή της, το "πολιτιστικό διαμάντι" της πρωτεύουσας της μουσικής, ένας μύθος γεννημένος από τους μαθητές του Μπετόβεν.