Κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει η εικόνα του κομματικού συστήματος, το οποίο, όμως, δεν έχει σταθεροποιηθεί ακόμα, μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου, και πολλά εξαρτώνται από το αν και ποια συμφωνία θα φέρει η σημερινή κυβέρνηση, σύμφωνα με τους καθηγητές Ηλία Νικολακόπουλο και Γιάννη Κωνσταντινίδη, οι οποίοι συμμετέχουν σε διημερίδα του Δικτύου Μελέτης των Εκλογών της Κοινής Γνώμης και των Κομμάτων.
Η διημερίδα πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και στο περιθώριο των εργασιών της μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οι δύο καθηγητές.
«Το 2010 και το 2011, όταν άρχισαν, πλέον, να γίνονται εμφανείς οι επιπτώσεις των Μνημονίων είδαμε την κατάρρευση ενός παραδοσιακού και πάγιου, μέχρι τότε, κομματικού συστήματος, όπου ο ανταγωνισμός αφορούσε μόνο στην πραγματικότητα την εναλλαγή δύο μεγάλων κομμάτων στην εξουσία», μας είπε ο εκλογολόγος Ηλίας Νικολακόπουλος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και πρόσθεσε: «Και, ξαφνικά, οι εκλογές του Μαΐου του 2012 ήταν ένας πραγματικός εκλογικός "σεισμός", που σπάνια συναντάμε και στη διεθνή σκηνή. Να θυμίσω ότι κανένα κόμμα δεν πέρασε το 20% και είχαμε την είσοδο 7 κομμάτων στη Βουλή. Οι εκλογές του Ιουνίου του 2012 πρόσφεραν μια συσπείρωση και διαμόρφωση ενός νέου δικομματισμού, έστω και ατελούς, αλλά και πάλι δεν μπόρεσαν να οδηγήσουν σε σταθεροποιημένο κομματικό σύστημα».
Εντυπωσιακό το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ το 2015
Ο κ. Νικολακόπουλος χαρακτήρισε "εντυπωσιακό" το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές και σημείωσε: «Οι πρόσφατες εκλογές της 25ης Ιανουαρίου σε γενικές γραμμές δεν μετέβαλαν το κομματικό σύστημα. Πάλι 7 κόμματα υπάρχουν στη Βουλή, ένα κόμμα από την προηγούμενη Βουλή εξαφανίστηκε ένα νέο εμφανίστηκε. Βέβαια ο ΣΥΡΙΖΑ, συγκεντρώνοντας πάνω από 36%, κατέγραψε ένα ποσοστό εντυπωσιακό για κατακερματισμένο κομματικό σύστημα. Τέτοιο ποσοστό είχαμε να δούμε από το 2009, πάνω από 30%. Κι αν κοιτάξουμε και στις υπόλοιπες χώρες, που έχουν υποστεί τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, πάλι βλέπουμε, τουλάχιστον δημοσκοπικά, στην Ισπανία σήμερα δεν υπάρχει κόμμα που να ξεπερνά το 25%».
-Ερώτηση: Είναι σταθεροποιημένο το κομματικό σύστημα σήμερα;
-Απάντηση. Οι διεργασίες που βλέπουμε τους 4-5 τελευταίους μήνες δείχνουν ότι δύσκολα μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε σταθεροποιημένο, χωρίς να μπορούμε να προβλέψουμε και ποια μορφή θα πάρει η εξέλιξή του. Είναι πάντως γεγονός ότι όπου και όταν έχει καταγραφεί ένας εκλογικός "σεισμός", του τύπου που είδαμε το 2012, για να προκύψει ένα καινούριο πρέπει να περάσει κάποιος χρόνος. Ποτέ δεν προκύπτει με τις εκλογές του "σεισμού", ενδεχομένως ούτε στις επόμενες και δύσκολα και στις μεθεπόμενες. Αυτό καταγράφει η πολιτική επιστήμη. Η φάση της μετάβασης είναι μακρά. Οδηγεί σε επιμέρους σταθεροποίηση, αλλά όχι σε κάτι το οποίο να μπορούμε να πούμε ότι έχει τη μορφή του κομματικού συστήματος των πρώτων 3,5 δεκαετιών της μεταπολίτευσης. Άρα, όλα είναι ανοιχτά και περιμένουμε τις εξελίξεις.
-Ερώτηση: Ενστερνίζεστε την εκτίμηση αν γίνουν σύντομα εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ θα ανεβάσει τα ποσοστά του;
-Απάντηση: Οι μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις δείχνουν αυτή την τάση. Αλλά όλα θα εξαρτηθούν πρώτον από τη συμφωνία που θα υπάρξει με τους εταίρους και δανειστές. Τον αντίκτυπο που αυτή θα έχει σε όλα τα πολιτικά κόμματα. Μην κρυβόμαστε, δεν θα αφορά μόνο τα εσωκομματικά του ΣΥΡΙΖΑ, όπου ορισμένοι επικεντρώνονται. Όλο το κομματικό σύστημα, ενόψει της νέας φάσης, θα αναδιαταχθεί. Τα σημερινά δεδομένα δείχνουν όντως ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τη δυναμική να πάει υψηλότερα από το 36% του Ιανουαρίου. Αλλά για να κάνει κανείς οποιαδήποτε πρόβλεψη πρέπει πρώτα να διαμορφωθεί το σκηνικό των επόμενων εκλογών και μόνο τότε θα είναι σίγουρος.
-Ερώτηση: Ένα πολιτικό κεφάλαιο μπορεί να σπαταληθεί πάρα πολύ γρήγορα;
-Απάντηση: Αυτό το είδαμε μετά τις εκλογές του 2009. Ένα πολιτικό κεφάλαιο του 43% και με διαφορά πάνω από 10 μονάδες από το δεύτερο είχε μέσα σε δύο χρόνια σπαταληθεί. Δεν είναι όμως καθόλου αναγκαστικό. Οι δημοσκοπήσεις αυτή τη στιγμή δεν προδικάζουν κάτι τέτοιο.
-Ερώτηση: Πως σχολιάζετε τη στάση στελεχών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ που περιμένουν πιθανή κατάρρευση του κ. Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ για να επανέλθουν;
-Απάντηση: Βλέπω κι εγώ ορισμένους να περιμένουν απλώς μια κατάρρευση. Η αστάθεια του κομματικού συστήματος είναι τέτοια που εξαιρετικά δύσκολα θα οδηγήσει σε παλινόρθωση. Εάν αποτύχει ο ΣΥΡΙΖΑ- που το απεύχομαι- θα εμφανιστούν νέα φαινόμενα. Δεν έχουμε πλέον τη λογική του εκκρεμούς, φεύγει ο ένας κι έρχεται ο άλλος. Αυτά ισχύουν σε σταθεροποιημένα κομματικά συστήματα. Το σημερινό δεν έχει καθόλου αυτές τις διαστάσεις.
«Πειρασμός» για τον Αλέξη Τσίπρα οι εκλογές, μετά τη Συμφωνία, επειδή δεν έχει αντίπαλο
Την άποψη ότι για τον Αλέξη Τσίπρα είναι μεγάλο το κίνητρο μιας εκλογικής αναμέτρησης, αν σταθεροποιηθεί κάπως η συμφωνία με τους εταίρους και δανειστές, εκφράζει ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Γιάννης Κωνσταντινίδης, ο οποίος εξηγεί: "Μετεκλογικά υπάρχει μια αρκετά καθαρή κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ, έναντι των υπολοίπων κομμάτων. Η Ν.Δ. δεν μπορεί να συμπυκνώσει γύρω τους ούτε καν αυτές που θα λέγαμε μνημονιακές δυνάμεις. Έχει και η ίδια σημαντικές εκλογικές απώλειες - ακόμα και μετεκλογικά - από τον ΣΥΡΙΖΑ και αυτό, φυσικά, την αποδυναμώνει. Κομμάτι της ερμηνείας είναι προφανώς σε μια αλλαγή της ηγεσίας, κάτι το οποίο επιθυμούν ακόμα και η πλειοψηφία εντός των ψηφοφόρων τη Ν.Δ. Άρα, έχει μια πολύ εύκολη ζωή, αν θέλετε, ο ΣΥΡΙΖΑ παρότι θα περίμενε κανείς ότι η μη επίτευξη συμφωνίας είναι προβληματική. Εκτιμώ ότι με τέτοια δεδομένα είναι μεγάλο το κίνητρο για τον Αλέξη Τσίπρα να προχωρήσει σε μια εκλογική αναμέτρηση, αν σταθεροποιηθεί κάπως η συμφωνία με την Ευρώπη. Στην οποία περίπτωση θα είχε πάρα πολύ ευνοϊκά για τον ίδιο αποτελέσματα. Άρα δεν θα απέκλεια ένα τέτοιο ενδεχόμενο
-Ερώτηση: Θέλετε να πείτε ότι είναι "πειρασμός" οι εκλογές;
-Απάντηση: Είναι πειρασμός, όπως το λέτε. Πραγματικά, αφού δεν έχει αντίπαλο. Το ότι θα επικρατήσει πολύ εύκολα. Επίσης, ίσως να μπορέσει να αφήσει στην άκρη και φωνές εσωκομματικές, αντίθετες με αυτό που ο ίδιος επιδιώκει, που νομίζω ότι είναι ένας μετριοπαθέστερος δρόμος από αυτόν που κάποιοι εντός του κόμματός του επιθυμούν. Αυτή τη στιγμή βλέπουμε να επανέρχεται προς τον δικομματισμό το σύστημα ανεξαρτήτως του ποια ακριβώς είναι τα κόμματα, γιατί στην Ελλάδα δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για περισσότερα κόμματα. Αντιμετωπίζουμε λίγο την πολιτική οπαδικά και, άρα δεν υπάρχει χώρος για τρίτες επιλογές. Άρα επαρκούν, αν θέλετε, δύο σχηματισμοί. Σε αυτό το το πλαίσιο, το μόνο που θα περίμενα είναι η μετεξέλιξη ενός ή άλλου φορέα, απλώς μια μεταβολή στα συστατικά του ενός ή του άλλου σχηματισμού.
-Ερώτηση: Θεωρείτε ότι έχει σταθεροποιηθεί το κομματικό σύστημα;
-Απάντηση: Θα έλεγα πως όχι. Και ο κυρίαρχος ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πολύ καθαρός ως προς τη βάση του. Γιατί έχει ένα τεράστιο ποσοστό νέων ψηφοφόρων που μόνο αν επαναλάβουν την ψήφο τους ξανά και ξανά θα είναι δεδομένοι. Αν δεν την επαναλάβουν κι αυτός ακόμα δε είναι σίγουρος.
-Ερώτηση: Αν γίνουν εκλογές σύντομα θα μπουν πάλι στη Βουλή τα ίδια 7 κόμματα;
-Απάντηση: Αυτό θα έλεγα. Θα περίμενα, βέβαια, ότι στη Ν.Δ. θα δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα μια απόφαση ή εμμονή του Αντώνη Σαμαρά να προχωρήσει σε μη αποδοχή της συμφωνίας που θα φέρει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες διάσπασης που πιθανά θα εισάγει κι ένα 8ο κόμμα στη Βουλή, ένα κεντροδεξιό κόμμα.
