Τι θα συμβεί αν δεν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Του Γιώργου Λαμπίρη

Για την προσεχή Δευτέρα 12.00 μεσημέρι ορίζεται με βάση το Σύνταγμα η τρίτη ψηφοφορία για εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, καθότι στη δεύτερη ψηφοφορία ο Σταύρος Δήμας δεν συγκέντρωσε τον απαιτούμενο αριθμό των 200 ψήφων.

Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών, Ανδρέας Δημητρόπουλος, μίλησε στο news.gr, αναλύοντας όλα τα ενδεχόμενα με βάση το Σύνταγμα και τον κανονισμό της Βουλής.

Όπως λέει: "Η τρίτη ψηφοφορία διεξάγεται μέσα σε πέντε πλήρεις ημέρες με βάση τον κανονισμό της Βουλής και συγκεκριμένα την ερχόμενη Δευτέρα. Η επόμενη ψηφοφορία θα γίνει οπωσδήποτε ακόμα και αν
παραιτηθεί ο μοναδικός υποψήφιος, ακόμα και στην περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχει κανένας υποψήφιος. Σε αυτή την περίπτωση διαλύεται εντός δέκα ημερών η Βουλή, όπως άλλωστε θα συμβεί αν δεν
συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό των 180 ψήφων, όπως προβλέπεται για την τρίτη ψηφοφορία", σημειώνει ο καθηγητής.

Πότε προκηρύσσονται εκλογές

"Στη συνέχεια, από τη στιγμή που διαλύεται η Βουλή, πρέπει εντός 30 ημερών να διεξαχθούν νέες εθνικές εκλογές. Οι εκλογές μπορούν θεωρητικά να διεξαχθούν ακόμα και εντός 10 ημερών. Πρακτικά όμως
δεν γίνεται, καθότι η εκλογική διαδικασία θέτει συγκεκριμένες προθεσμίες, τόσο για την υποβολή υποψηφιοτήτων, όσο και για την κατάρτιση των ψηφοδελτίων", προσθέτει ο κύριος Δημητρόπουλος. "Αν αθροιστούν οι ημέρες που χρειάζονται για τα ψηφοδέλτια και τις υποψηφιότητες χρειαζόμαστε τουλάχιστον είκοσι ημέρες".

Σύγκληση νέας Βουλής

"Σε διάστημα έως 30 ημέρες από την ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών συγκαλείται η νέα βουλή. Η νέα Βουλή συγκαλείται την ημερομηνία που προβλέπει το ίδιο προεδρικό διάταγμα που την κάλεσε, εξηγεί ο καθηγητής. (Σ.Σ
Εκδίδεται προεδρικό διάταγμα, το οποίο διατάσει τη διάλυση τη Βουλής. Αυτό περιέχει τη διάλυση της προηγούμενης βουλής, την προκήρυξη νέων εκλογών σε συγκεκριμένη ημερομηνία, καθώς και την
ημερομηνία σύγκλισης της επόμενης).

Συγκροτείται η νέα Βουλή με προεδρεύοντα το Βαγγέλη Μεϊμαράκη

Σύμφωνα με τον κύριο Δημητρόπουλο, η νέα Βουλή καλείται αμέσως μετά να εκλέξει το προεδρείο του ελληνικού Κοινοβουλίου. "Στην ίδια συνεδρίαση προεδρεύει ο πρόεδρος της προηγούμενης
Βουλής - εν προκειμένω ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης - ο οποίος αναλαμβάνει να συγκροτηθεί σε σώμα η Βουλή, η οποία οφείλει να προχωρήσει στην εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας".

Η τέταρτη, η πέμπτη και η έκτη ψηφοφορία για Πρόεδρο της Δημοκρατίας 

Ακολουθεί η τέταρτη ψηφοφορία, στην οποία απαιτούνται 180 βουλευτές, η οποίοι θα στηρίξουν τον υποψήφιο Πρόεδρο και αν δεν εκλεγεί ο ανώτατος πολιτειακός παράγοντας, διεξάγεται και 5η, στην οποία
απαιτούνται 151 ψήφοι. Αν το αποτέλεσμα της 5ης είναι ανεπιτυχές, στην 6η λαμβάνουν μέρος μόνο οι δύο επικρατέστεροι υποψήφιοι της προηγούμενης ψηφοφορίας. (Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο ένας μπορεί
να είναι ο Σταύρος Δήμας και ο δεύτερος κάποιος υποψήφιος που έχει προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ, αν υποθέσουμε ότι είναι η πρώτη εκλογική δύναμη και έχει προτείνει κι εκείνος με τη σειρά του υποψήφιο
Πρόεδρο, δεδομένου ότι λόγω της πλειοψηφίας του στη Βουλή έχει σημαντικές πιθανότητες να εκλεγεί).

Απαγορεύεται η αλλαγή υποψηφιών στην 6η ψηφοφορία

Ο Ανδρέας Δημητρόπουλος τονίζει ότι στην 6η ψηφοφορία απαγορεύεται η αλλαγή υποψηφιοτήτων, κάτι που επιτρεπόταν μέχρι και την 5η. "Σε κάθε περίπτωση, με δεδομένο ότι θα υπάρχει νέα κυβέρνηση, ήδη
από την 4η ψηφοφορία αναμένεται να υπάρξουν και άλλες προτάσεις για υποψηφίου", συμπληρώνει ο καθηγητής.

Παραμένει στη θέση του ο Κάρολος Παπούλιας

"Πάντως, σε όλο αυτό το διάστημα παραμένει ο Κάρολος Παπούλιας στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, καθότι η τελετή παράδοσης στον νέο Πρόεδρο γίνεται μόνο κατά την τελευταία ημέρα της θητείας του
νυν προέδρου, στις 12 Μαρτίου, με τη συμπλήρωση της πενταετίας. (Ο σημερινός πρόεδρος ανέλαβε 12 Μαρτίου του 2010).

Διερευνητικές εντολές για σχηματισμό κυβέρνησης

"Αυτό που έχει ενδιαφέρον", σημειώνει ο καθηγητής, "είναι ότι ενδέχεται μετά τις εκλογές, να μην συγκεντρώνει κανένα κόμμα την απόλυτη πλειοψηφία και άρα να μην έχουμε το σχηματισμό νέας
κυβέρνησης. Σε αυτή την περίπτωση αρχίζει ο κύκλος των διερευνητικών εντολών. Εάν αυτές αποβούν άκαρπες μπορεί να οδηγηθούμε και πάλι σε εκλογές".

"Ο αρχηγός του νέου κόμματος, εφόσον συγκεντρώσει την κυβερνητική πλειοψηφία, είτε με την αποκλειστική εκλογική δύναμη του κόμματός του είτε με τη συνεργασία του με άλλο κόμμα, θα πρέπει εντός 15
ημερών να ζητήσει την εμπιστοσύνη της Βουλής. Εάν μετά τις εκλογές δεν αναδειχθεί κανένα κόμμα με απόλυτη πλειοψηφία, τότε θα έχουμε το φαινόμενο των δίδυμων εκλογών όπως το 2012".

Τι είναι οι διερευνητικές εντολές

Κατά τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διαδοχικά, με βάση το άρθρο 37 του Συντάγματος, τη δυνατότητα διερευνητικής εντολής, κατά σειρά στο πρώτο κόμμα, και αν δεν σχηματίσει κυβέρνηση, στο δεύτερο και αμέσως μετά στο τρίτο σε ψήφους.

Βάσει Συντάγματος, και εφόσον οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων. Αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης, που να
έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής – το κόμμα ή τα κόμματα, που θα σχηματίσουν κυβέρνηση πρέπει να συμπληρώνουν τουλάχιστον τις 151 ψήφους -, επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της
Βουλής για τη διενέργεια εκλογών.

Το αμέσως επόμενο στάδιο, και εφόσον όλες οι παραπάνω προσπάθειες αποτύχουν, είναι η ανάθεση της πρωθυπουργίας στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου, του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή σε άλλο πρόσωπο κοινής αποδοχής και ο σχηματισμός Υπηρεσιακής Εκλογικής Κυβέρνησης, η οποία θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές εντός τριάντα ημερών.