Η κατάρρευση του Μυκηναϊκού και άλλων σημαντικών πολιτισμών της Ανατολικής Μεσογείου πριν από περίπου 3.200 χρόνια καλύπτεται με πέπλο μυστηρίου και διάφορες εξηγήσεις έχουν προταθεί γι’ αυτή την εξαφάνιση, μεταξύ των οποίων οι αλλαγές στο κλίμα και το περιβάλλον. Μια νέα επιστημονική γαλλο-βελγική έρευνα υποστηρίζει την άποψη ότι η κλιματική αλλαγή και συγκεκριμένα μια παρατεταμένη ξηρασία διάρκειας περίπου 300 ετών ήταν κυρίως υπεύθυνη για την κατάρρευση των Μυκηναίων, των Χετταίων της Ανατολίας και άλλων πολιτισμών της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Ντέιβιντ Κανιέβσκι του Πανεπιστημίου Πολ Σαμπατιέ της Τουλούζης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό PLoS ONE, μελέτησαν υπολείμματα γύρης και πλαγκτού, που βρέθηκαν σε ιζήματα του βυθού μιας αρχαίας λίμνης στη Λάρνακα της Κύπρου, η οποία κάποτε ήταν λιμάνι, αλλά μετά (γύρω στο 1350 πΧ) περικλείστηκε από την ξηρά.
Τα ευρήματα
Μέσω της ανάλυσης των στοιχείων που συνέλεξαν, οι ερευνητές δημιούργησαν μια εικόνα για τις διαχρονικές μεταβολές του κλίματος που συνέβησαν στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Το βασικό συμπέρασμά τους είναι ότι, η κλιματική αλλαγή και κυρίως η χρόνια ξηρασία μετά τον 13ο αιώνα πΧ, προκάλεσαν μια σειρά από πολέμους, λιμούς και εσωτερικές αναταραχές, που με τη σειρά τους επέφεραν την κατάρρευση κάποτε ισχυρών και ένδοξων πολιτισμών, μεταξύ των οποίων αυτού που ανθούσε στην προϊστορική Ελλάδα, του Μυκηναϊκού.
Οι μεταβολές στα ισότοπα άνθρακα και στα είδη φυτών που βρέθηκαν στη λίμνη, δείχνουν ότι βαθμιαία το κλίμα έγινε ολοένα πιο ξηρό και άνυδρο λόγω της σημαντικής μείωσης των βροχών, με συνέπεια οι γεωργικές καλλιέργειες να καταστραφούν.
Αυτή η εξέλιξη εκτιμάται ότι οδήγησε τους πληθυσμούς της ευρύτερης περιοχής σε αδυναμία διατροφής, σε πολιτικοοικονομικές κρίσεις, μαζικές μεταναστεύσεις, πολέμους και επιδρομές. Η μελέτη της κυπριακής λίμνης δείχνει ότι η γεωργία στην περιοχή είχε εισέλθει σε περίοδο κρίσης έως το 1200 πΧ και δεν κατάφερε να ανακάμψει πριν το 850 πΧ.
Συνδυάζοντας στοιχεία από τη μελέτη των πινακίδων με σφηνοειδή γραφή, καθώς και την αλληλογραφία μεταξύ βασιλιάδων της περιοχής, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η κρίση της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (που ονομάστηκε και "σκοτεινή εποχή") ήταν μια πολύπλοκη διαδικασία, η οποία αρχικά "πυροδοτήθηκε" από την κλιματική αλλαγή και τελικά οδήγησε στο κάψιμο των μεγάλων πόλεων και στον αφανισμό ή το ξερίζωμα πολλών πληθυσμών.
Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός πήρε το όνομά του από την πρώτη αρχαιολογική θέση στην οποία εντοπίστηκε, τις Μυκήνες, αλλά -κατά την περίοδο ακμής του- εξαπλώθηκε στην Κρήτη, στα νησιά του Αιγαίου και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός ταυτίζεται με την τελευταία περίοδο του Ελλαδικού Πολιτισμού, τον Υστεροελλαδικό Πολιτισμό.
