Σύμφωνα με το πιστοποιητικό θανάτου που είχε εκδοθεί από τη χούντα, ο κομμουνιστής ποιητής απεβίωσε σε ηλικία 69 ετών από καρκίνο του προστάτη
Στο συμπέρασμα πως ο θάνατος του νομπελίστα λογοτεχνίας Πάμπλο Νερούδα λίγες ημέρες μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του Αουγκούστο Πινοτσέτ στη Χιλή, το 1973, δεν οφειλόταν στον καρκίνο από τον οποίο έπασχε κατέληξε μια ομάδα επιστημόνων, στην οποία η δικαιοσύνη της Χιλής ανέθεσε να εξακριβώσει αν ο θάνατος του ποιητή οφειλόταν στον καρκίνο ή αν δολοφονήθηκε από τη στρατιωτική χούντα του στρατηγού Πινοτσέτ (1973-1990).
Σύμφωνα με το πιστοποιητικό θανάτου που είχε εκδοθεί από τη στρατιωτική δικτατορία, ο κομμουνιστής ποιητής απεβίωσε σε ηλικία 69 ετών από τον καρκίνο του προστάτη από τον οποίο έπασχε.
Όμως το 2011 ο οδηγός και προσωπικός βοηθός του Νερούδα την εποχή εκείνη, ο Μανουέλ Αράγια, είχε δηλώσει πως ο θάνατός του οφειλόταν σε μια μυστηριώδη ένεση που του έγινε μία ημέρα πριν από την αναχώρησή του για το Μεξικό, όπου ο ποιητής σκόπευε να πάει πολιτικός εξόριστος και να συνεχίσει τον αγώνα εναντίον του Πινοτσέτ.
Το 2013, ο Αράγια είχε τονίσει μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι «ο Νερούδα δολοφονήθηκε».
Κατόπιν άρχισε έρευνα της δικαιοσύνης της Χιλής, ενώ κι άλλοι μάρτυρες επίσης διαβεβαίωσαν πως ο λογοτέχνης ήταν καλά πριν από τη διαβόητη ένεση.
«Αυτό που είναι 100% σίγουρο (...) είναι πως στο πιστοποιητικό δεν αναφέρεται η πραγματική αιτία θανάτου», τόνισε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο Δρ. Αουρέλιο Λούνα εξ ονόματος της επιτροπής. «Κατόπιν της ανάλυσης των δεδομένων, δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι ο ποιητής διέτρεχε άμεσο κίνδυνο θανάτου όταν εισήχθη στο νοσοκομείο», εξήγησε ο Λούνα. Πρόσθεσε πάντως ότι «δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε αν ο θάνατος του Πάμπλο Νερούδα οφειλόταν σε φυσικά αίτια ή ήταν βίαιος».
Τα οριστικά αποτελέσματα των εξετάσεων των δειγμάτων αναμένονται σε περίπου έξι μήνες.
Το λείψανο του ποιητή, που πέθανε σε μια κλινική στο Σαντιάγο το 1973, δώδεκα μέρες μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα και την ανατροπή του σοσιαλιστή προέδρου Σαλβαδόρ Αγιέντε, επιστήθιου φίλου του Νερούδα, έγινε τα τελευταία χρόνια αντικείμενο αρκετών ερευνών. Μετά την εκταφή του το 2013, εντέλει τάφηκε ξανά τον Απρίλιο του 2016, χωρίς πάντως οι έρευνες μέχρι τώρα να έχουν ξεδιαλύνει το μυστήριο γύρω από τον θάνατό του.
Τον Μάιο του 2014, μια ομάδα ισπανών ερευνητών είχε αποκαλύψει ότι διαπίστωσε την παρουσία βακτηρίων χρυσίζοντος σταφυλόκοκκου, κάτι που μπορεί να οφειλόταν σε μια ένεση που του έκανε ένας πράκτορας της δικτατορίας.
