Ο Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ και το μαγικό όριο των άστρων

Ο Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ και το μαγικό όριο των άστρων

Χρόνια πολλά, Chandra!

Σήμερα το Google τιμά με doodle τα 107α γενέθλια του αστροφυσικού που κέρδισε βραβείο Νόμπελ, για τη θεωρία του σχετικά με την εξέλιξη των αστεριών. Twinkle, twinkle little star, how I wonder what you are, λέει το τραγούδι. Χάρη στον Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ (Subrahmanyan Chandrasekhar), πλέον ξέρουμε!

Ο Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ (Subrahmanyan Chandrasekhar) ήταν Ινδός αστροφυσικός, στον οποίο απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1983 από κοινού με τον Γουίλιαμ Άλφρεντ Φάουλερ για τις «θεωρητικές μελέτες του στις φυσικές διεργασίες που είναι σημαντικές στη δομή και εξέλιξη των αστέρων». Τα μαθηματικά μοντέλα του για την αστρική εξέλιξη αποτελούν από τα καλύτερα τρέχοντα μοντέλα για τα ύστερα στάδια εξέλιξης των ογκωδών αστέρων και των μαύρων τρυπών. Το όριο Τσαντρασεκάρ πήρε το όνομά του από τον Τσαντρασεκάρ, ενώ το Αστεροσκοπείο Ακτίνων-Χ Τσάντρα της ΝΑΣΑ ονομάστηκε προς τιμή του.

Ο Τσαντρασεκάρ εργάστηκε σε μεγάλο εύρος αστροφυσικών προβλημάτων κατά τη διάρκεια της ζωής του, συνεισφέροντας στη σύγχρονη κατανόηση της αστρικής δομή, των λευκών νάνων, της αστροδυναμικής, της κβαντικής θεωρίας του ανιόντος υδρογόνου, της υδροδυναμικής και υδρομαγνητικής ισορροπίας, την ισορροπία ελλειψοειδών σωμάτων, τη γενική σχετικότητα, τη μαθηματική θεωρία των μαύρων τρυπών και τη θεωρία των συγκρουόμενων βαρυτικών κυμάτων. Στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ανέπτυξε το θεωρητικό μοντέλο το οποίο εξηγεί τη δομή των λευκών νάνων αστέρων το οποίο λαμβάνει υπόψιν τη σχετικιστική μεταβολή της μάζας με τις ταχύτητες των ηλεκτρονίων που αποτελούν τη μάζα. Έδειξε ότι η μάζα του λευκού νάνου δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 1,44 ηλιακές μάζες - το όριο Τσαντρασεκάρ. Ο Τσαντρασεκάρ αναθεώρησε τα μοντέλα αστροδυναμικής που πρότεινε ο Γιαν Όορτ, συνυπολογίζοντας τα μεταβαλλόμενα βαρυτικά πεδία για αστέρες κοντά στο κέντρο του Γαλαξία. Επεξέτεινε αυτά τα μοντέλα και στα διαστρικά αέρια, δείχνοντας ότι κατανέμονται πολύ ανομοιόμορφα.

Τι έγραψε η Google για το doodle του Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ

Παιδί ακόμα, ο Chandra δημοσίευσε το πρώτο του paper και κατόπιν ανέπτυξε τη θεωρία του για την εξέλιξη των αστεριών πριν κλείσει καν τα 20. Στην ηλικία των 34, εξελέγη στη Βασιλική Εταιρεία του Λονδίνου και λίγο αργότερα έγινε τακτικός καθηγητής φυσικής.

Το σημερινό Doodle απεικονίζει μία από τις σημαντικότερες από τις συνεισφορές του Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ στην κατανόηση των αστεριών και της εξέλιξής τους: Το όριο Chandrasekhar. Το όριο εξηγεί ότι αν η μάζα ενός αστεριού είναι ελαφρύτερη από 1,4 φορές εκείνη του ήλιου, τελικά καταρρέει σε ένα πυκνότερο στάδιο που ονομάζεται λευκός νάνος. Όταν είναι βαρύτερο από 1,4, ένας λευκός νάνος μπορεί να συνεχίσει να καταρρέει και να συμπυκνώνεται, εξελισσόμενος σε μαύρη τρύπα ή έκρηξη σουπερνόβα.

Σήμερα τιμούμε τον  φυσικό του οποίου οι θεωρίες προωθούν την σημερινή διαστημική έρευνα και τη σύγχρονη αστρονομία στις φιλόδοξες αποστολές και τους μεγάλους στόχους της.