Η μητέρα του Άλεξ, μιλάει για το παιδί της και το Βαγγέλη Γακουμάκη

Συνέντευξη στο Γιώργο Λαμπίρη

To Φεβρουάριο του 2006, μία υπόθεση εξαφάνισης κερδίζει μεγάλο μερίδιο της επικαιρότητας με επίκεντρο τον Άλεξ από τη Βέροια. Το χρονικό της υπόθεσης καταγράφει μία σειρά εξελίξεων. Ακολουθούν έρευνες επί ερευνών, σενάρια επί σεναρίων και αμέτρητα φύλλα χαρτιού καθώς και ατέρμονες ώρες τηλεοπτικού χρόνου από ειδικούς και ανειδίκευτους, οι οποίοι προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις στο μυστήριο.

Εννέα χρόνια πριν η λέξη  bullying ήταν παντελώς άγνωστή στον μέσο Έλληνα.

Όταν έγινε γνωστή η εξαφάνιση του 11χρονου Άλεξ Μεσχισβίλι, το 2006, ελάχιστοι ίσως γνώριζαν την σοβαρότητα του φαινομένου bullying, όπως ονομάζεται με βάση τα διεθνή πρότυπα ψυχιάτρων, κοινωνικών λειτουργών, φορέων της δικαιοσύνης και διαφόρων μηχανισμών καταπολέμησης της εγκληματικότητας. 

Σήμερα μία ακόμα εξαφάνιση αυτή του σπουδαστή της γαλακτοκομικής σχολής των Ιωαννίνων, Βαγγέλη Γιακουμάκη απασχολεί το τελευταίο χρονικό διάστημα τον ίδιο ακριβώς μηχανισμό.

Με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα γύρω από την υπόθεση Γιακουμάκη, μιλήσαμε με τη μητέρα του Άλεξ, Νατέλα Ιτσουαΐτζε, ζητώντας της με βάση την εμπειρία της να μας μιλήσει για όσα εκείνη έζησε, αλλά και για όσα εξελίσσονται με κεντρικό πρόσωπο αυτή τη φορά, τον Βαγγέλη Γιακκουμάκη. 

Η συνέντευξη της Νατέλας Ιτσουαΐτζε στο news.gr:

Κυρία Ιτσουαΐτζε θα ήθελα να μου πείτε με αφορμή και την περίπτωση του Βαγγέλη, τι θα λέγατε προς τη μητέρα του…

Αρχικά δεν γνώριζα για τη συγκεκριμένη υπόθεση. Ενημερώθηκα αργότερα μέσα από την τηλεόραση και συγκεκριμένα από την εκπομπή “Φως στο Τούνελ”. Αυτό που έχω να πω είναι ότι δεν έχει σημασία σε ποια ηλικία ασκείται σωματική βία από μαθητές σε μαθητές. 

Μία μητέρα χάνει ποτέ την ελπίδα ότι θα ξαναδεί το παιδί της; Πιστεύετε ότι θα καταφέρετε να μάθετε περισσότερα πράγματα κάποια στιγμή; Άκουσα να λέτε απευθυνόμενη στη μητέρα του Βαγγέλη να μην σταματήσει ούτε στιγμή να ψάχνει να μάθει περισσότερα για το γιο της. 

Η αναζήτηση δεν σταματάει ποτέ μέχρι τη στιγμή που θα μάθει μία μητέρα τι ακριβώς έγινε. Και στην περίπτωση του Βαγγέλη οι δικοί του δεν γνωρίζουν ακόμα τι ακριβώς έχει συμβεί. Στη δική μου περίπτωση τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά, καθότι γνωρίζουμε τους δράστες. Υπάρχουν πέντε άτομα που βρίσκονται πίσω από τη δική μου υπόθεση. Από εκεί και πέρα όμως δεν αποκάλυψαν ποτέ τι έκαναν στον Άλεξ ή πού μπορεί να τον έθαψαν. 

Βέβαια είναι πολύ σκληρό για εμένα να αναλύω τι θα μπορούσε να έχει συμβεί. Προσπαθώ αυτή τη στιγμή να μην σκέφτομαι. 

Σε ό,τι αφορά τώρα τη μητέρα του Βαγγέλη, της συστήνω να έχει κουράγιο. Να μην σταματήσει την αναζήτηση. Είναι πολύ εύκολο να καθίσει κάποιος και να θρηνεί, αλλά δεν πρέπει να το κάνει. Αντιθέτως πρέπει να συνεχίσει να ψάχνει. Όπως καταλαβαίνετε η πίεση που δέχεται και θα δεχτεί η ίδια είναι πολύ μεγάλη. Πιστεύω μάλιστα ότι σε ένα μήνα από τώρα θα λέγονται τα ίδια που έλεγαν κάποιοι για ‘μένα. Πάντα υπάρχει μία μικρή μερίδα του κόσμου, οι οποίοι δεν ξέρω τι θέλουν να πουν, παρουσιάζουν όμως τα πράγματα όπως τους βολεύει. 

Μέσα σ’ αυτή την πίεση την οποία ασκείται φαντάζομαι συγκαταλέγετε και τους δημοσιογράφους, οι οποίοι προσπαθούν να μάθουν κάποια πράγματα σχετικά με την υπόθεση;

Εξαρτάται. Σε κάθε περίπτωση έχει να κάνει με τον τρόπο, με τον οποίο παρουσιάζουν κι εκείνοι με τη σειρά τους τα γεγονότα. Τα περισσότερα πράγματα για τον Άλεξ δεν τα είπαμε εμείς ως οικογένεια. Τα είπαν οι αστυνομικοί προς τους δημοσιογράφους, αλλά και όποιος άλλος είχε άποψη για το θέμα και ήθελε να την εκφράσει. 

Για την περίπτωση του Βαγγέλη διάβασα κάποια πολύ σοβαρά ερωτήματα, τα οποία έθεσε στο πρόσφατο άρθρο της η Έλενα Ακρίτα. Πάνω σε αυτά θα πρέπει να πατήσει και η οικογένειά του και να επιμείνει ερευνώντας την υπόθεση. Όσο όμως και αν επιμείνει η οικογένεια, εάν δεν κάνει κάτι η αστυνομία, η επιμονή από μόνη της δεν θα δώσει αποτελέσματα. Κανείς δεν μπορεί να ανακαλύψει κάτι – επίσημα τουλάχιστον - πέρα από την αστυνομία. 

Ακούσαμε την Παρασκευή να μιλούν δύο πρόσωπα, τα οποία εμπλέκονται στην υπόθεση του Άλεξ. Ο ένας εμφανίστηκε μετανοημένος, ο άλλος όχι. Ο δεύτερος είχε ιδιαίτερα σκληρή στάση απέναντι στα γεγονότα. Τι έχετε να πείτε σε αυτά τα δύο άτομα;

Αυτό που λέω είναι ότι δεν με ενδιαφέρει ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος. Ό,τι είχαν να πουν έπρεπε να το πουν πριν από εννέα χρόνια. Πλέον τι να το κάνω; Μετά από εννέα χρόνια… 

Ούτε η μετάνοια του ενός με ενδιαφέρει, ούτε η σκληρότητα του άλλου. 

Μας έβαλαν σε τεράστια δεινά. Καταστραφήκαμε. Πέρα από το χαμό του παιδιού αντιμετωπίζουμε και άλλα προβλήματα. Ο κάθε πικραμένος χτίζει το δικό του σενάριο. Και βλέπουμε τώρα τον έναν να μετανιώνει και τον άλλον να απειλεί. Να σας πω την αλήθεια δεν τους πολυάκουσα. Γιατί δεν με ενδιέφερε να τους ακούσω. 

Στο κάτω κάτω να βγουν και να πούνε την αλήθεια. Ο ένας λέει ότι γνωρίζει την αλήθεια μέχρι ενός σημείου, ο άλλος βγαίνει και παρουσιάζει τα πράγματα κατά τη δική του διαφορετική εκδοχή. Τι να το κάνω αυτό; 

Επιλέγετε να κλείσετε την τηλεόραση για να μην ακούτε πράγματα που σας πληγώνουν;

Αυτό που θα συμβούλευα και τη μητέρα του Βαγγέλη Γιακουμάκη, είναι να συναναστρέφεται αποκλειστικά με ένα άτομο της εμπιστοσύνης της, το οποίο θα ασχολείται με όλα αυτά. Είναι πολύ δύσκολο να παρακολουθείς όλα όσα λέγονται ή γράφονται για το παιδί σου. Οπότε χρειάζεται επιλεκτική ενημέρωση. Ό,τι και να γράφουν οι δημοσιογράφοι, σενάρια είναι. Η πραγματική έρευνα είναι αλλού. 

Πιστεύετε στις αρχές; Ότι δηλαδή μπορεί να κάνει κάτι η αστυνομία και να δώσει λύσεις; Εσάς σας βοήθησαν οι επίσημες αρχές;

Όλοι γνωρίζουν πώς κινήθηκε η έρευνα. Κάθε μέρα η υπόθεση βρισκόταν στα κανάλια. Η έρευνα όμως τελείωσε και επίσημα το περασμένο καλοκαίρι και η υπόθεση έκλεισε.

Σας εμπόδισαν οι αρχές στο να μάθετε περισσότερα πράγματα;

Κάποια στιγμή ήρθε η αστυνομία μου είπε ότι προχώρησε στην εκταφή κάποιων οστών που πιθανολογούταν ότι ήταν του Άλεξ. Κανονικά όμως θα έπρεπε να μας είχε καλέσει και εμάς. Σύμφωνα πάντα με το νόμο έπρεπε να είμαστε κι εμείς εκεί. Επέλεξαν όμως να κάνουν μόνοι τους την έρευνα, και όπως αποδείχτηκε τελικά δεν βρήκαν και τίποτα. Επομένως δεν υπήρχε λόγος να είμαστε και εμείς παρόντες. 

Είναι κάτι που ως Νατέλα περιμένετε αυτή τη στιγμή μετά από εννέα χρόνια;

Αυτό που περιμένω είναι να μου πουν οι δράστες κάποια στιγμή, τι ακριβώς συνέβη. Ο ένας δήλωσε ότι μετανιώνει, τώρα, μετά από εννέα χρόνια. Ο άλλος μπορεί να μετανιώσει μετά από δεκαπέντε χρόνια. Κάποιος από αυτούς θα καταλάβει κάποια στιγμή μεγαλώνοντας. Και τότε ίσως αποφασίσει να μας πει τι ακριβώς συνέβη. Πιστεύω ότι κάτι τέτοιο θα γίνει κάποια στιγμή. 

Γιατί κανείς δεν μιλάει; 

Δεν μπορώ να σας απαντήσω σε αυτό που με ρωτάτε. Ρωτήστε καλύτερα τους ίδιους γιατί. Έχουν προφανώς τους λόγους τους. Και μάλλον έτσι είναι η συγκεκριμένοι άνθρωποι. Αυτό είναι το επίπεδο που τους διακρίνει. Είναι εμφανής η απουσία μόρφωσης. Αφήνω στην κρίση του κόσμου τα υπόλοιπα. 

Η ζωή σας εξελίσσεται κανονικά μετά τα όσα έχουν συμβεί;

Δεν θα μπορούσα να πω κάτι τέτοιο. Καταστραφήκαμε. Τι θα μπορούσε να είναι το κανονικό; Ότι εγώ παραδίδω μαθήματα στο ωδείο για παράδειγμα; Δεν θα μπορούσα να μην κάνω μαθήματα ούτως ή άλλως. Είμαι μουσικός. 

Είναι μία διέξοδος η μουσική σε όλα αυτά;

Είναι η δουλειά μου. Δεν το βλέπω ως διέξοδο. Απλά φτάνει η στιγμή που μπορεί κάποιος να χειρίζεται καλύτερα κάποιες καταστάσεις. Διέξοδος δεν υπάρχει. Όσα συνέβησαν όμως θα μείνουν για πάντα μαζί μου. Ούτε μία στιγμή δεν με αφήνουν. Η δουλειά όμως είναι δουλειά, και πιστεύω ότι την κάνω καλά. 

Σχολιάστε μου λίγο το φαινόμενο bullying. Μία ορολογία που δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστή στην εποχή που έλαβε χώρα το περιστατικό με τον Άλεξ… 

Στην ελληνική πραγματικότητα ακραίες περιπτώσεις όπως η δική μας είναι πολύ σπάνιες. Δυστυχώς για εμάς κανείς δεν γνώριζε πώς να χειριστεί αυτά τα ζητήματα. Τώρα πια έχουν αλλάξει. Στα σχολεία υπάρχουν πλέον αρκετά προγράμματα σχετικά με την ενδοσχολική βία και πώς να την αντιμετωπίζουμε, ακόμα και όταν το παιδί βρίσκεται σε μικρή ηλικία. 

Εξηγούν στα παιδιά ότι δεν πρέπει να φοβούνται. Να συζητούν και να εκφράζουν στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς τι νοιώθουν. Οι εκπαιδευτικοί από την πλευρά τους οφείλουν να μελετούν τέτοιου είδους μαρτυρίες και να ενημερώνουν τους γονείς. Ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός. 

Το γιατί έγινε αυτό με το Βαγγέλη πάντως, είναι κάτι που πρέπει να συζητηθεί και στη σχολή του. 

Τα ερωτήματα είναι πολλά και αναπάντητα. Οι συμμαθητές του Γιακουμάκη δεν είδαν τίποτα; Γιατί δεν θέλουν να μιλήσουν; Φοβούνται; Και αν ναι, ποιον φοβούνται;

Σε κάθε περίπτωση όταν ο καθένας ξεριζώσει τη σκέψη που υπαγορεύει το μυαλό ότι “δεν πρέπει να μπλέξω”, η οποία υποδεικνύει τη συμπεριφορά ενός δούλου, τότε θα πάψει να υπάρχει πρόσφορο έδαφος για τέτοια φαινόμενα. Δυστυχώς όμως θα συνεχίσουμε προς το παρόν να τα έχουμε μπροστά μας. 

Πιστεύετε ότι ευθύνεται συνολικά το περιβάλλον ενός παιδιού σε αυτή την περίπτωση;

Πάντα έλεγα ότι χωρίς να αποκλείσω την οικογένεια, την κοινωνία, ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, οι οποίοι έχουν κάποιο ρόλο σε αυτές τις περιπτώσεις, ότι υπάρχουν και προσωπικές ευθύνες. 

Το θέμα είναι να μην ξαναδούμε τέτοια φαινόμενα. Και όλα γίνονται επειδή κάποιοι δεν βρίσκουν εμπόδια στο να βγάλουν την κακία τους, την κακή τους συμπεριφορά. Κάτι ανάλογο συνέβη και με έναν από τους δύο δράστες που μίλησαν για τον Άλεξ. Ήταν πάντα έτσι. Δεν παρατήρησα καμία εξέλιξη στον χαρακτήρα του. Ούτε προς το καλύτερο, ούτε προς το χειρότερο. Έτσι τον θυμάμαι από μικρό παιδί και δεν περίμενα ποτέ κάτι διαφορετικό. 

Επομένως δεν φταίει μόνο η κοινωνία, αλλά υπάρχουν και ατομικές ευθύνες, τις οποίες θα πρέπει πάντα να αναζητούμε.