Στην Ελλάδα ο Jo Nesbo
Γεννημένος το 1960 στο Όσλο, ο Jo Nesbo χρημάτισε, προτού γίνει αστυνομικός συγγραφέας παγκόσμιας εμβέλειας, ποδοσφαιριστής, χρηματιστής και ροκ σταρ.
Είκοσι χρόνια μετά την κυκλοφορία της «Νυχτερίδας», της πρώτης περιπέτειας του ντετέκτιβ του Χάρι Χόλε, και ενώ στις κινηματογραφικές αίθουσες προβάλλεται αυτές τις ημέρες η ταινία «Ο χιονάνθρωπος», που βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημά του (σκηνοθεσία Thomas Alfredson, με τον Michael Fassbender στον ρόλο του Χόλε), ο Nesbo βρέθηκε στην Αθήνα για να συζητήσει, στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση (οι ουρές έφταναν μέχρι έξω από το κτίριο της λεωφόρου Συγγρού), με τους δημοσιογράφους Μαριλένα Αστραπέλλου και Γιώργο Νάστο.
Ο συγγραφέας έφτασε στη Στέγη από την Κάλυμνο, όπου τις προηγούμενες εβδομάδες έκανε αναρρίχηση. Μιλώντας για το μυθιστόρημά του «Η δίψα» (μετάφραση Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη), που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (από το Μεταίχμιο κυκλοφορούν όλες οι μεταφράσεις του στα ελληνικά), ο Nesbo εξήγησε το πώς ξεκίνησε η ενδέκατη περιπέτεια του Χάρι Χόλε: «Ζω σε ένα διαμέρισμα με καταπληκτική θέα στο Όσλο, αλλά δεν μπορώ να γράψω εκεί. Έτσι, καταφεύγω σε ένα καφέ, περιμένοντας μέχρι να φύγει ο πολύς κόσμος. Σε αυτό το καφέ άκουσα μια μέρα δυο ανθρώπους να συζητούν στο διπλανό μου τραπέζι. Η κουβέντα τους ήταν τυπική και ταυτοχρόνως ακανόνιστη. Συζητούσαν όπως συζητούν στο θέατρο, αλλά χωρίς κανόνες και χωρίς πρόγραμμα, σε μια κοινωνικά γυμνή κατάσταση. Έτσι άρχισα να κρατάω σημειώσεις για το βιβλίο μου όπου οι ήρωες συναντιούνται σε συνθήκες έλλειψης οποιουδήποτε κανόνα. Ο δολοφόνος στη «Δίψα» πάσχει από το σύνδρομο Renfield. Δεν είναι βαμπίρ, αλλά του αρέσει να πίνει αίμα. Πρόκειται για το αντίθετο του Χάρι Χόλε: είναι κάποιος που θέλει να έρθει τόσο κοντά σου, ώστε να σου πιει το αίμα». Ο Nesbo δέχτηκε ότι η «Δίψα» θυμίζει την «Πείνα» του Κνουτ Χάμσουν, του Νορβηγού μυθιστοριογράφου που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1920: «Πρόκειται για την ίδια ιστορία: μια ιστορία που ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Μερικά από τα θέματά της είναι στην πρώτη γραμμή της δράσης, άλλα πρέπει να τα αναζητήσουμε στις λεπτομέρειες. Το κεντρικό ζήτημα είναι ότι συνεχώς αναμένεται κάτι να συμβεί».
Πόσο αυτοβιογραφικός είναι στα μυθιστορήματά του ο Nesbo; «Όταν ανατρέχω στα βιβλία μου, συνειδητοποιώ ότι είναι σαν να έχω γράψει για τη ζωή μου. Κάθε βιβλίο μου υπηρετεί ένα προαποφασισμένο σχέδιο, αλλά καταλήγει και σε κάτι πέρα από αυτό. Όσο για τον Χάρι Χόλε, μοιάζει στην αρχή ευτυχισμένος, με τη διαφορά πως αυτό είναι κάτι που δεν του πάει και έτσι έχει διαρκώς την αίσθηση πως πατάει πάνω σε πάγο έτοιμο να σπάσει».
Κεντρικός στόχος της αστυνομικής λογοτεχνίας είναι για τον Nesbo σε ένα τέτοιο πλαίσιο η διερεύνηση του Κακού: «Τι είναι το Κακό; Ανήκει στην ανθρώπινη φύση ή αποτελεί επίκτητο προϊόν; Το Κακό με ενδιαφέρει όσο και η βία. Η προσπάθειά μου είναι να περιγράψω και να αποκαλύψω το τέρας που εκπροσωπεί η βία».
Και το σκανδιναβικό μυθιστόρημα; Τι είναι εκείνο που έχει πυροδοτήσει την έκρηξη της αστυνομικής λογοτεχνίας στις σκανδιναβικές χώρες; «Δεν μπορώ να το πω με βεβαιότητα, αλλά μολονότι οι σκανδιναβικές κοινωνίες είναι κοινωνίες συναίνεσης, δεν πηγαίνουν στο εσωτερικό τους όλα καλά. Τα αγκάθια των οικογενειακών σχέσεων, τα ναρκωτικά, αλλά και το ερώτημα για το πώς γεννιέται η εγκληματικότητα σε τόσο τακτοποιημένες κοινωνίες (γιατί επί παραδείγματι γίνονται ληστείες τραπεζών;) ερμηνεύουν ενδεχομένως την άνθιση του αστυνομικού μυθιστορήματος. Στη Νορβηγία ειδικότερα συμβαίνει και κάτι άλλο. Είμαστε ακόμη εξαρτημένοι από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κατά τη διάρκεια του οποίου άλλοι συνεργάστηκαν με τους ναζί κι άλλοι τους αντιστάθηκαν. Κι αυτό μας πηγαίνει στην Ιστορία και στο τι σκέφτονταν τις κρίσιμες εποχές οι άνθρωποι για πράγματα που σήμερα είναι λυμένα. Εκείνο που επιδιώκω, ο ίδιος ως συγγραφέας, είναι η κατανόηση του ακατανόητου, είτε το ακατανόητο ταυτίζεται με το έγκλημα είτε με οτιδήποτε άλλο».
